Σημίτες και αντισημίτες, ιδού η απορία

Μπουρχάν Καρκουτλί "Παιδιά σε Στρατόπεδο" 1979

Σήμερα τα πραγματικά θύματα του δυτικού αντισημιτισμού είναι οι Άραβες και οι μουσουλμάνοι

Του Τζόζεφ Μάσααντ*

(τη μετάφραση έκανε το Καπυμπάρα)

Υπάρχουν πολλές παρεξηγήσεις σχετικά με τον όρο «αντισημιτισμός» ανάμεσα στους Εβραίους, τους Άραβες και τους Ευρωπαίους χριστιανούς. Ο όρος συνδέθηκε με την περιγραφή συμπεριφορών που θεωρούνται αντιεβραϊκές, και περιστασιακά αντιαραβικές, αλλά σε μεγάλο μέρος η χρήση του είναι αναχρονιστική και ανιστορική. Ενώ οι σιωνιστές και οι υποστηριχτές τους χρησιμοποιούν την κατηγορία του αντισημιτισμού ενάντια σε κάθε έναν που αντιτίθεται στο Ισραήλ και τις πολιτικές του, ιδιαίτερα, αν και όχι αποκλειστικά, στον αραβικό κόσμο, οι Άραβες προσβάλλονται, θεωρώντας ότι είναι «Σημίτες» και επομένως, εξορισμού δεν μπορούν να είναι «αντισημίτες». Ποια είναι η αξία αυτών των επιχειρημάτων;

Ίσως λίγη ιστορία μπορεί να βοηθήσει: Ο όρος «Σημίτης» εφευρέθηκε από Ευρωπαίους φιλόλογους το 18ο αιώνα σαν τρόπος διάκρισης των γλωσσών κατηγοριοποιώντας τις σε «οικογένειες» που κατάγονται από την ίδια «μητέρα –  γλώσσα», με την οποία σχετίζονται. Σε αυτό το πλαίσιο, οι γλώσσες ταξινομήθηκαν σε «ινδοευρωπαϊκές», «σημιτικές» κ.λπ. Οι φιλόλογοι ισχυρίστηκαν ότι τα αραβικά, τα εβραϊκά, τα αραμαϊκά, τα αμχαρικά κτλ. ήταν «σημιτικές» γλώσσες, αν και ποτέ δεν μπόρεσαν να βρουν μια σημιτική «μητέρα – γλώσσα», από την όποια να προέρχονται όλες.

Τον 19ο αιώνα και με την άνοδο του ευρωπαϊκού φυλετικού ρατσισμού, όσοι μισούσαν τους Εβραίους δεν μπορούσαν πλέον να επαφίενται στις θρησκευτικές διαφορές για να ορίσουν τους Εβραίους της εποχής μετά το Διαφωτισμό ως αντικείμενο του μίσους τους. Αφού η θρησκεία δεν αποτελούσε πλέον μέρος μιας επιχειρηματολογίας που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε μία «ορθολογική και επιστημονική» Ευρώπη, έπρεπε να βρεθεί μία νέα βάση για το μίσος κατά των Εβραίων. Αυτό βέβαια, δεν σήμαινε ότι κάποιες από τις θρησκευτικές ιδέες δεν μπορούσαν να ορθολογικοποιηθούν. Συχνά γινόταν κάτι τέτοιο. Βρισκόμενοι σε συμφωνία με την υιοθέτηση της εβραϊκής Βίβλου από την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση στη νέα θρησκεία και την θεώρηση των σύγχρονων Ευρωπαίων Εβραίων σαν απευθείας απόγονων των αρχαίων Εβραίων, όσοι μισούσαν τους Εβραίους στην εποχή μετά το Διαφωτισμό άρχισαν να προσδιορίζουν τους Εβραίους σαν «Σημίτες», στο έδαφος ότι οι υποτιθέμενοι πρόγονοί τους μιλούσαν εβραϊκά. Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι αρχαίοι Εβραίοι μιλούσαν αραμαϊκά, τη γλώσσα στην οποία γράφτηκε το Ταλμούδ, όπως και τμήματα της Βίβλου. Με βάση τη νέα αυτή φιλολογική ταξινόμηση και τις σχετικές μ’ αυτήν φυλετικές κατηγοριοποιήσεις των βιολογικών επιστημών, οι Εβραίοι προικίστηκαν με την ένταξη σ’ αυτήν την γλωσσολογική κατηγορία που γρήγορα μετατράπηκε σε φυλετική κατηγορία. Ανάλογα, όσοι μισούσαν τους Εβραίους, αυτοπροσδιορίστηκαν σαν «αντισημίτες». Έτσι, αντικείμενο του ευρωπαϊκού αντισημιτισμού υπήρξαν πάντοτε οι Ευρωπαίοι Εβραίοι.

Η αξίωση πολλών σήμερα, ότι κάθε εκδήλωση μίσους ενάντια στους Εβραίους, σε κάθε γεωγραφική τοποθεσία πάνω στη γη και σε κάθε ιστορική περίοδο, είναι «αντισημιτισμός», αποτελεί χοντρή παρεξήγηση της ευρωπαϊκής ιστορίας του αντισημιτισμού. Ενώ η καταπίεση, το μίσος και οι διακρίσεις ενάντια στις εβραϊκές κοινότητες ως τέτοιες, απαντάται σε πολλές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας, η βάση του μίσους αυτού είναι διαφορετική από αυτήν του σύγχρονου αντισημιτισμού, αφού οι πηγές της έμπνευσής του δεν ήταν η ορθολογική επιστήμη ή η φιλολογία του Διαφωτισμού, αλλά θρησκευτικές, πολιτικές και οικονομικές θεωρήσεις που έκαναν τους Εβραίους αποδιοπομπαίους τράγους. Αυτό μπορεί να μην έχει σημασία για όσους επιθυμούν μόνο να παράγουν μια δακρύβρεχτη ιστορία των Ευρωπαίων Εβραίων, αλλά είναι κρίσιμο για την κατανόηση του πώς οι ταυτότητες που παράχθηκαν από την εποχή του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού διαφέρουν απ’ αυτές προηγούμενων περιόδων και ότι λειτουργούν σαν νέες βάσεις για τον εθνικισμό, το ρατσισμό, την καταπίεση, τις διακρίσεις και την απελευθέρωση, και για τους σύγχρονους μηχανισμούς που τέθηκαν σε εφαρμογή για να θεσμοθετήσουν τέτοιες ταυτότητες και κατηγοριοποιήσεις των ανθρώπων.

Το αμυντικό επιχείρημα μερικών ότι οι Άραβες δεν μπορούν να είναι «αντισημίτες» επειδή είναι «Σημίτες» είναι εξίσου λανθασμένο και απλοϊκό.  Πρώτον, πρέπει να δηλώσω ότι δεν πιστεύω ότι κάποιος είναι «Σημίτης» περισσότερο απ’ όσο πιστεύω ότι κάποιος άλλος είναι «Άρειος» και δεν πιστεύω ότι οι Άραβες και οι Εβραίοι πρέπει να δηλώνουν με περηφάνια ότι είναι «Σημίτες» γιατί οι Ευρωπαίοι ρατσιστές τους κατηγοριοποίησαν ως τέτοιους. Αλλά, αν η ιστορία του ευρωπαϊκού χριστιανικού αντισημιτισμού είναι κυρίως μια ιστορία στοχοποίησης των Εβραίων σαν αντικείμενο διακρίσεων και απαγορεύσεων, η ιστορία του ευρωπαϊκού οριενταλισμού και της αποικιοκρατίας είναι μια ιστορία στοχοποίησης των Αράβων και των μουσουλμάνων, ανάμεσα σε πολλούς άλλους. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Άραβες δεν θεωρούνται Σημίτες από τις ευρωπαϊκές φυλετικές και γλωσσολογικές κατηγοριοποιήσεις, πράγματι, έτσι είναι. Ούτε σημαίνει ότι  το μίσος ενάντια στους Άραβες σήμερα δεν προέρχεται από έναν αντισημιτισμό που προηγήθηκε βάζοντας στο στόχαστρο τους Εβραίους. Πραγματικά, έτσι είναι. Η ιστορία του ευρωπαϊκού οριενταλισμού είναι πλήρως συμβατή με τον αντισημιτισμό, από τον οποίο αντλεί πολλές από τις αναπαραστάσεις του των αρχαίων και σύγχρονων Αράβων και των αρχαίων και σύγχρονων Εβραίων. Όπως έδειξε ο Έντουαρντ Σαΐντ πριν μισό αιώνα στον κλασσικό του «Οριενταλισμό»: «αυτό που δεν έχει τονιστεί αρκετά στις ιστορίες του σύγχρονου αντισημιτισμού υπήρξε η νομιμοποίηση τέτοιων αταβιστικών χαρακτηρισμών από τον οριενταλισμό, και … ο τρόπος με τον οποίο αυτή η ακαδημαϊκή και διανοητική νομιμοποίηση διατηρείται μέχρι τη σύγχρονη εποχή στις συζητήσεις για το Ισλάμ, τους Άραβες ή την Εγγύς Ανατολή». Ο Σαΐντ προσθέτει: «η μετατόπιση της λαϊκής αντισημιτικής έχθρας από έναν εβραϊκό σε έναν αραβικό στόχο έγινε ομαλά, αφού η απεικόνιση είναι ουσιωδώς η ίδια». Στο πλαίσιο του πολέμου του 1973, ο Σαΐντ σχολίασε ότι οι Άραβες έφτασαν να αναπαριστούνται στη Δύση έχοντας καθαρά «σημιτικά» χαρακτηριστικά: οι αιχμηρές γαμψές μύτες, το σατανικό λάγνο βλέμμα και το μουστάκι στα πρόσωπά τους, ήταν εμφανείς υπενθυμίσεις (προς έναν πλειοψηφικά μη σημιτικό πληθυσμό) ότι οι «Σημίτες» βρίσκονται στη ρίζα όλων των προβλημάτων «μας».

Αυτό είναι σημαντικό, αφού πολλοί στον αραβικό κόσμο και έξω από αυτόν νομίζουν ότι οι Ευρωπαίοι Εβραίοι ήταν αυτοί που αποκαλούσαν τους εαυτούς τους «Σημίτες» και όχι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί που εφηύραν τον όρο. Φυσικά, αυτή η παρεξήγηση είναι κατανοητή, με δεδομένο το γεγονός ότι ο σιωνισμός, που υιοθέτησε συλλήβδην αντισημιτικά ιδεολογήματα, αποκαλεί επίσης τους Εβραίους «Σημίτες» και ξεκίνησε να θεωρεί τους Εβραίους φυλετικά Σημίτες από τα τέλη του 19ου αιώνα, και συνεχίζει μέχρι σήμερα. Υπ’ αυτήν την έννοια, όχι μόνο πολλοί Άραβες νομίζουν ότι οι «Σημίτες» είναι μια κατηγορία εβραϊκής έμπνευσης, αλλά το ίδιο κάνουν και πολλοί Ευρωπαίοι Εβραίοι, που υπήρξαν (και σε ορισμένες περιπτώσεις συνεχίζουν να αποτελούν) θύματα αυτού του αντιεβραϊκού προσδιορισμού.

Αυτό βέβαια, είναι διαφορετικό από το ψευδοεπιχείρημα ότι «οι Άραβες δεν μπορούν να είναι αντισημίτες επειδή είναι Σημίτες». Υπάρχουν Άραβες σήμερα που είναι αντιεβραίοι, και δανείζονται την αντιεβραϊκή ρητορική τους, όχι από την παλαιστινιακή εμπειρία, αλλά από την ευρωπαϊκή αντισημιτική ρητορική. Το θέμα είναι ότι πολλοί Άραβες χριστιανοί και μουσουλμάνοι μπορεί να είναι αντιεβραίοι, όπως πολλοί Εβραίοι μπορεί –και πολλοί Αμερικάνοι και Ισραηλινοί Εβραίοι συχνά είναι- αντιάραβες ρατσιστές, ακόμη κι αν πολλοί απ’ αυτούς τους Εβραίους και Άραβες χρησιμοποιούν τον όρο «Σημίτης» σαν αυτοπροσδιορισμό. Πραγματικά, ένας μεγάλος και δυσανάλογος αριθμός τροφοδοτών του αντιαραβικού ρατσισμού στις σημερινές Η.Π.Α. και το Ισραήλ, όπως και στη δυτική Ευρώπη, είναι Εβραίοι. Όμως, υπάρχει και ένας δυσανάλογος αριθμός Εβραίων ανάμεσα σ’ αυτούς που υπερασπίζονται τους Άραβες και τους μουσουλμάνους απέναντι στον ευρωαμερικανικό και ισραηλινό ρατσισμό και αντισημιτισμό. Η πλειοψηφία, πάντως, όσων μισούν τους Άραβες και τους μουσουλμάνους στη Δύση παραμένουν Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι χριστιανοί.

Ενώ η άρνηση του ολοκαυτώματος στη Δύση είναι πραγματικά μία από τις ισχυρότερες εκδηλώσεις αντισημιτισμού, οι περισσότεροι Άραβες που αρνούνται το ολοκαύτωμα, το αρνούνται για πολιτικούς και όχι για ρατσιστικούς λόγους. Την άποψη αυτή αποδέχεται και ο αντιάραβας και αντιμουσουλμάνος οριενταλιστής Μπέρναρντ Λιούις. Η άρνησή τους βασίζεται στο ψευδές σιωνιστικό επιχείρημα ότι το ολοκαύτωμα δικαιολογεί την σιωνιστική αποικιοκρατία. Το σιωνιστικό επιχείρημα έχει ως εξής: Εφόσον οι Εβραίοι ήταν τα θύματα του ολοκαυτώματος, έχουν το δικαίωμα να εποικίσουν την Παλαιστίνη και να ιδρύσουν εκεί ένα εβραϊκό κράτος εποίκων. Αυτοί οι Άραβες που αρνούνται το ολοκαύτωμα, αποδέχονται τη σιωνιστική λογική ως ορθή. Και αφού αυτοί οι αρνητές απορρίπτουν το δικαίωμα των σιωνιστών να εποικίσουν την Παλαιστίνη, το μόνο επιχείρημα που τους απομένει είναι να αρνηθούν ότι το ολοκαύτωμα συνέβη, επιχείρημα που κατά τη γνώμη τους αφαιρεί από το σιωνισμό την υποτιθέμενη «ηθική» επιχειρηματολογία. Όμως, το γεγονός ότι οι Εβραίοι σφαγιάστηκαν, δεν δίνει στους σιωνιστές το δικαίωμα να κλέψουν την πατρίδα κάποιου άλλου και να σφαγιάσουν τον παλαιστινιακό λαό. Η καταπίεση ενός λαού δεν τον προικίζει με δικαιώματα να καταπιέσει άλλους. Αν αυτοί οι Άραβες αρνητές αρνούνταν να αποδεχτούν την εγκληματική σιωνιστική λογική που δικαιολογεί το φόνο και την καταπίεση των Παλαιστίνιων με την επίκληση του ολοκαυτώματος, τότε οι αρνητές αυτοί δεν θα χρειάζονταν να επικαλεστούν τέτοια κίβδηλα επιχειρήματα. Όλοι εκείνοι στον αραβικό κόσμο που αρνούνται το εβραϊκό ολοκαύτωμα είναι κατά τη γνώμη μου σιωνιστές.

Ο καθένας που πιστεύει στην κοινωνική δικαιοσύνη και αντιτίθεται στη ρατσιστική καταπίεση πρέπει να επιδεικνύει αλληλεγγύη απέναντι σε όλα τα θύματα του ολοκαυτώματος και ιδιαίτερα προς τους Ευρωπαίους Εβραίους, το ενενήντα τοις εκατό των οποίων εξολοθρεύτηκε από ένα εγκληματικό και γενοκτονικό καθεστώς. Ένας τέτοιος άνθρωπος πρέπει εξίσου να είναι και ενάντια στην σιωνιστική χρήση του ολοκαυτώματος για τη δικαιολόγηση των ισραηλινών αποικιοκρατικών και ρατσιστικών πολιτικών. Η προσπάθεια κάποιων αρνητών του ολοκαυτώματος να μειώσουν των αριθμό των θυμάτων του ολοκαυτώματος είναι αισχρή, αφού είτε σκοτώθηκε ένα είτε δέκα εκατομμύρια Εβραίοι, το αποτέλεσμα είναι πάλι γενοκτονία και αυτό δεν θα μπορέσει ποτέ να δικαιολογήσει την καταπίεση των Παλαιστίνιων από το Ισραήλ. Τέτοια αισχρά παιχνίδια με τους αριθμούς από την πλευρά των αρνητών, ελάχιστα διαφέρουν από την άρνηση της παλαιστινιακής καταστροφής (νάκμπα) από τους σιωνιστές Εβραίους και επίσης μοιάζουν με τις διαρκείς προσπάθειες των σιωνιστών να μειώσουν τον αριθμό των Παλαιστίνιων προσφύγων. Ενώ η νάκμπα και το ολοκαύτωμα δεν είναι ισοδύναμα κατά καμία έννοια, η λογική της άρνησης τους είναι στην πραγματικότητα η ίδια. Θα τονίσω εδώ ότι η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι διανοούμενοι έχουν μιλήσει και έχουν γράψει ήδη από τη δεκαετία του ’60 για την αλληλεγγύη τους με τους Εβραίους θύματα του ολοκαυτώματος και έχουν επιτεθεί σε όσους αρνούνται ότι συνέβη. Σε αντίθεση με την επίσημη και την ανεπίσημη άρνηση της εξορίας των Παλαιστίνιων και του αριθμού των προσφύγων στο Ισραήλ, όσοι Παλαιστίνιοι αρνούνται το ολοκαύτωμα δεν έχουν καμία θέση εντός της ΟΑΠ ούτε νομιμοποιούνται από την παλαιστινιακή διανόηση.

Σήμερα ζούμε σε έναν κόσμο όπου το αντιαραβικό και αντιμουσουλμανικό μίσος, που έλκει την καταγωγή του από τον αντισημιτισμό, είναι εμφανές παντού. Δεν είναι οι Εβραίοι που δολοφονούνται κατά χιλιάδες από τον αραβικό αντισημιτισμό, αλλά μάλλον οι Άραβες και οι μουσουλμάνοι που δολοφονούνται κατά χιλιάδες από τον ευρωαμερικάνικο χριστιανικό αντισημιτισμό και τον ισραηλινό εβραϊκό αντισημιτισμό. Αν οι αντισημίτες παρουσίαζαν τους Εβραίους σαν προαγωγούς της διαφθοράς, σαν τραπεζίτες που ελέγχουν τον κόσμο, σαν κομμουνιστές ανατροπείς, σαν δηλητηριαστές χριστιανικών πηγαδιών, οι Άραβες και οι μουσουλμάνοι σήμερα παρουσιάζονται σαν να έχουν τον έλεγχο της αγοράς πετρελαίου και γι’ αυτό των οικονομικών αγορών, σαν προαγωγοί του μίσους και της διαφθοράς των πολιτισμένων χριστιανικών και εβραϊκών κοινωνιών, σαν βίαιοι τρομοκράτες και σαν πιθανοί μαζικοί δολοφόνοι με τη χρήση όχι κάποιου σημιτικού εβραϊκού δηλητηρίου, αλλά με σημιτικά αραβικά πυρηνικά, χημικά και βιολογικά όπλα (που δεν βρέθηκαν πουθενά). Έτσι, ο Μάικλ Μουρ νιώθει ότι διατηρεί το δικαίωμα να μας πει στην πρόσφατη ταινία του “Fahrenheit 9/11” το ποσοστό της αμερικάνικης οικονομίας που ελέγχεται από σαουδαραβικά κεφάλαια, ενώ αμελεί να αναφέρει το πολύ πολύ μεγαλύτερο αμερικάνικο μερίδιο στη σαουδαραβική οικονομία. Ο αντισημιτισμός ζει και βασιλεύει σήμερα παγκόσμια και τα κύρια θύματά του είναι οι Άραβες και οι μουσουλμάνοι και όχι πλέον οι Εβραίοι. Ο αγώνας πρέπει πραγματικά να είναι ενάντια σε κάθε αντισημιτισμό, άσχετα ποιο είναι το αντικείμενο της καταπίεσής του, Άραβας ή Εβραίος.

*ο Τζόζεφ Μάσααντ διδάσκει σύγχρονη ιστορία της αραβικής πολιτικής και διανόησης στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Al Ahram Weekly

Shortlink: http://wp.me/p1pa1c-1cS

Ετικέτα: Απόψεις, Ανθρώπινα δικαιώματα, Παλαιστίνη, Πολιτική

Posted in: Αναδημοσιεύσεις, Ανθρώπινα δικαιώματα, Ιστορία, Κόσμος, Πολιτική