Μουσικές απ’ την Αλγερία

του Καπυμπάρα

Η μουσική παράδοση της Αλγερίας είναι πολύ πλούσια εξαιτίας των πολλών πολιτιστικών επιρροών που δέχτηκε η χώρα αυτή της Μεσογείου. Η αραβο-ανδαλουσιανή παράδοση συναντά αυτήν των Βερβέρων της Καβυλίας, ενώ αυτή των ντόπιων Εβραίων τις επιρροές που έφεραν μαζί τους οι Γάλλοι κατακτητές. Έτσι γεννήθηκαν μουσικά είδη, όπως η μουσική ελ άσρι, η σάαμπι (λαϊκή), μουσική του καφενείου και των κοινωνικών εκδηλώσεων ή η ράι (άποψη), μουσική του λιμανιού και του κοινωνικού περιθωρίου. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, αλλά κυρίως από τη δεκαετία του ’80 και μετά, η βερβέρικη μουσική απέκτησε αυτοτελή και έντεχνη έκφραση εντασσόμενη σ’ένα ευρύτερο κίνημα υπεράσπισης της ιδιαίτερης ταυτότητας του λαού αυτού, ενώ η ράι έγινε η μουσική έκφραση της ανήσυχης και συχνά παραβατικής αλγερινής νεολαίας, που αμφισβητούσε την παραδοσιακή οπτική των παλαιότερων γενεών, περισσότερο στο επίπεδο των κοινωνικών σχέσεων παρά στην πολιτική (κάτι αντίστοιχο με το rock’n’roll), ενώ μετά την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, πολλοί αστέρες του είδους εγκαταστάθηκαν στη Γαλλία, όπου η ράι έγινε συνώνυμο της βορειοαφρικανικής ποπ.

Ακολουθούν δέκα κομμάτια, όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτικά:

01/ Ahmed Wahbi – Aâlach Tloumouni

O Ahmed Wahbi γεννήθηκε το 1921 στη Μασσαλία από πατέρα Αλγερινό και μητέρα Γαλλίδα ιταλικής καταγωγής. Μαζί με τον Blaoui El Houari είναι οι σπουδαιότεροι εκπρόσωποι του μουσικού έιδους ελ άσρι, που συνδυάζει τις επιρροές των μεγάλων μουσικών της Αιγύπτου και του Λιβάνου με τη χαρακτηριστικά ντόπια στιχουργική του λιμανιού του Οράν. Πολλά τραγούδια του έχουν γίνει γνωστά στο διεθνές κοινό μέσα από διασκευές από μουσικούς του διεθνούς σταρ σύστεμ, όπως ο Khaled.

02/ El Haj M’Hamed El Anka – El H’Mam

O El Haj M’Hamed El Anka γέννηθηκε το 1907 στην Κάσμπα του Αλγερίου από Βέρβερους γονείς με καταγωγή απ’ το Τίζι Ουζού, πρωτεύουσα της Καβυλίας. Ήταν δεξιοτέχνης του μαντολίνου και θεωρείται πατριάρχης της μουσικής σάαμπι. Έγραψε πολλά τραγούδια (στα αραβικά) και έγινε διεύθυντης του λαϊκού προγράμματος του ραδιοφώνου ENRS του Αλγερίου. Το τραγούδι του el h’mam (το περιστέρι) είναι πολύ αγαπητό και έχει γίνει γνωστό στα δυτικά ακροατήρια μέσα από πολλές διασκευές.

03/ Dahmane El Harrachi – Ya Rayah

O Dahmane El Harrachi γεννήθηκε το 1926. Θεωρείται ένας από τους μεγάλους της μουσικής σάαμπι. Ήταν βερβέρικης καταγωγής, αν και τραγουδούσε κι αυτός στα αραβικά. Ο πατέρας του ήταν μουεζίνης στο μεγάλο τέμενος του Αλγερίου, ο ίδιος έφυγε για τη Γαλλία, έζησε στη Λιλ, στη Μασσαλία και εντέλει στο Παρίσι όπου έγινε διάσημος τραγουδώντας στα αραβικά καφενεία. Το τραγούδι του ya rayah (αυτός που φεύγει) μιλά για την εμπειρία της μετανάστευσης, κι έγινε διάσημο στις νέες γενιές μεταναστών από τον Rachid Taha.

04/ Blaoui El Houari – Bou Ya Kirani

O Blaoui El Houari γεννήθηκε το 1926 στο Οράν. Μαζί με τον Ahmed Wahbi θεωρείται από τους θεμελιωτές του μουσικού είδους ελ άσρι. Δούλευε από μικρός στο καφενείο του πατέρα του, όπου άκουσε στο γραμμόφωνο τους μεγάλους της αραβικής μουσικής. Έμαθε νεαρός μπάντζο και μαντολίνο, ενώ αργότερα έμαθε πιάνο δίπλα στο Αλγερινό Εβραίο δεξιοτέχνη Maurice El Médioni. Αυτή η διασκευή, με οδήγησε να αναζητήσω τις αυθεντικές ηχογραφήσεις του.

05/ Bellemou Messaoud – Khalouni Menha

O Bellemou Messaoud γεννήθηκε το 1947 στο Άιν Τεμουσάν. Γιος αγροτικής οικογένειας, θεωρείται πατέρας του σύγχρονου ράι, μιας μουσικής ταυτισμένης με το κοινωνικό περιθώριο, που σιγά-σιγά έγινε ποπ και κατέκτησε τις μεσαίες τάξεις της Αλγερίας και τους κοσμοπολίτες Ευρωπαίους. Αντικαθιστώντας τη φλογέρα με την τρομπέτα και εισάγωντας νέα όργανα όπως το σαξόφωνο ή το ακορντεόν στις ενορχηστρώσεις του, ο Messaoud έπαιξε καθοριστικό ρόλο σ’ αυτή τη μετεξέλιξη. 

06/ Lili Boniche – Ana El Owerka

Ο Lili Boniche γεννήθηκε το 1921 στο Αλγέρι. Ήταν Εβραίος Σεφαραδίτης και η οικογένειά του τον ενθάρρυνε από νωρίς να ασχοληθεί με τη μουσική.  Πιστός στην αραβοανδαλουσιανή παράδοση τραγούδισε πολλά τραγούδια σάαμπι, αλλά πάντα επιθυμούσε να ικανοποιεί όσους έψαχναν κάτι καινούργιο. Έτσι, έγραψε μουσική για τον κινηματογράφο, τραγούδησε σε καμπαρέ και έγραψε μια σειρά από αραβόφωνες ρούμπες.

07/ Mohamed Mazouni – Ecoute moi camarade

Ο Mohamed Mazouni γεννήθηκε το 1949 στο Άιτ Λαχσέν της Καβυλίας. Θεωρείται από τους πιο αγαπητούς λαϊκούς τραγουδιστές των δεκαετιών του ’60 και του ’70. Αγαπήθηκε ιδιαίτερα από τους Αλγερινούς μετανάστες στη Γαλλία καθώς τραγουδούσε για τη μετανάστευση και τη νοσταλγία. Προσωπικά, μου θυμίζει πολύ το λαϊκό πατριωτικό αντιιμπεριαλισμό του ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80 καθώς είπε τραγούδια τόσο υπέρ του Σαντάμ, όσο και υπέρ του Χομεϊνί, αλλά και του Ζινεντίν Ζιντάν! Στο τραγούδι που ακολουθεί η γυναίκα που απορρίπτει τον ήρωα όσες προσπάθειες κι αν κάνει αυτός για να τον αγαπήσει, από πολλούς θεωρήθηκε μια μεταφορά για τη Γαλλία…

08/ Khaled – Bakhta

O Khaled, γνωστός αρχικά ως Cheb Khaled (δηλαδή, νεαρός Χάλεντ), γεννήθηκε το 1960 στο Οράν της Αλγερίας. Τραγουδάει (έχει εξαιρετική φωνή), γράφει τραγούδια και παίζει ακορντεόν. Θεωρείται ο βασιλιάς του ράι και είναι ο διεθνούς φήμης πλέον, σούπερ σταρ που έβαλε το μουσικό αυτό είδος με την ταπεινή καταγωγή στα σαλόνια των απανταχού φίλων της «world music». Ζει πλέον στη Γαλλία και είναι για την κοσμοπολίτικη μεσαία τάξη της χώρας το σύμβολο του φιλικού προς τον χρήστη Άραβα. Έγινε πολύ γνωστός από τα παγκόσμια χιτ didi και aïcha (που έγραψε ο Jean-Jacques Goldmann).

09/ Idir & Tanina Cheriet – Tuγac N Wanzul (Musiques du Sud) (ζωντανά, χωρίς ρεύμα στο TV5)

Για τον Idir έχουμε ξαναγράψει γεννήθηκε το 1949 στο χωριό Άιτ Λαχσέν, στην Καβυλία της Αλγερίας. Είναι Βέρβερος και ανήκει στη γενιά αυτή των Βερβέρων μουσικών που έγραψαν έντεχνη μουσική στηριγμένη πάνω στην ιδιαίτερη παράδοση του λαού τους και στίχους στη βερβέρικη γλώσσα. Ζει στο Παρίσι.

10/ Mouss et Hakim – Adieu La France, bonjour l’Algérie (ζωντανά)

O Mouss(tapha) και ο Hakim Amokrane είναι δυο αδέρφια από τη Γαλλία. Ανήκουν σ’αυτό που λέγεται «νεολαία προερχόμενη από τη μετανάστευση». Συμμετείχαν στο ριζοσπαστικό γκρουπ Zebda (που παίζει ραπ, ρέγγε, ροκ και γαλλικό ακορντεόν), αλλά και στο δίσκο «Motivés, chant de lutte» με αντάρτικα απ’όλον τον κόσμο. Στο δεύτερό τους δίσκο «Origines Contrôlées» τραγουδούν τραγούδια για τη μετανάστευση, όπως το τραγούδι του Mohamed Mazouni που ακολουθεί (σε ζωντανή εκτέλεση).

______________________________________________________________________________________________

Σόρτλινκ: http://wp.me/p1pa1c-i2J

Ετικέτα: Ahmed Wahbi, Bellemou Messaoud, Blaoui Houari, chaabi, Dahmane El Harrachi, El Anka, el asri, Idir, Αλγέρι, Αλγερία, Βέρβεροι, Οράν, αραβική μουσική, Khaled, Lili Boniche, Mohamed Mazouni, Mouss & Hakim, raï, Tanina Cheriet

Posted in: Κόσμος, Μουσική, Πολιτισμος