Tης Mαριαννας Tζιαντζη από την Καθημερινή
Οι συγχωνεύσεις των σχολείων είναι ένα σοβαρό θέμα που συντελείται στη δημόσια σφαίρα. Αθόρυβα όμως και ιδιωτικά έχει αρχίσει η συγχώνευση των νοικοκυριών, η συγκατοίκηση συγγενικών οικογενειών, που μέχρι χθες ήταν διασκορπισμένες.
Ανύπαντροι νέοι, άνεργοι ή πληττόμενοι εργαζόμενοι, ζευγάρια με παιδί, διαζευγμένες νέες μητέρες επιστρέφουν στο πατρικό τους. Δεν είναι οι άσωτοι υιοί που για χάρη τους θα σφαχτεί ο μόσχος ο σιτευτός, αλλά οι χθεσινοί νοικοκύρηδες που έγιναν σώγαμπροι ή τα οικονομικά ανεξάρτητα (μέχρι χθες) τέκνα που έγιναν προστατευόμενα μέλη. Αντίο στο «μακριά και αγαπημένοι».
Την εποχή της εσωτερικής μετανάστευσης ήταν πολύ συνηθισμένο φαινόμενο η μακρόχρονη φιλοξενία συγγενών από την επαρχία, που έρχονταν στην Αθήνα για να βρουν δουλειά ή να σπουδάσουν. Το ράντζο, η στρωματσάδα, οι βαλίτσες που έπαιζαν το ρόλο συρταριού ή ντουλάπας ήταν στην ημερήσια διάταξη, ενώ η συγκατοίκηση δεν ήταν πάντα αρμονική. Αναπόφευκτες ήταν οι τριβές, οι γκρίνιες, αλλά και η αλληλεγγύη, τα γέλια και οι χαρές.
Η μεγάλη διαφορά του χθες από το σήμερα δεν βρίσκεται στο επίπεδο των ανέσεων, αλλά στις προσδοκίες. Τότε οι νεοφερμένοι ένοικοι αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή, όμως σήμερα κουβαλούν το στίγμα της προσωπικής αποτυχίας. Ανοιξαν τα φτερά τους, πέταξαν για λίγο και τώρα γυρίζουν στην παλιά φωλιά ηττημένοι και στριμωγμένοι. Και το πάνω χέρι στη νέα διευρυμένη οικογένεια δεν το έχει ο πιο ηλικιωμένος και σεβάσμιος, αλλά ο ιδιοκτήτης της κατοικίας ή αυτός που φέρνει έναν μισθό ή μια σύνταξη στο σπίτι. Αυτός κρατάει το τηλεκοντρόλ, αυτός αποφασίζει.
Πολλοί θυμούνται με νοσταλγία την εποχή του «εφτά νομά σ’ ένα δωμά», θυμούνται την ακατάβλητη ορμή, την αισιοδοξία της νιότης. «Οσο δύσκολα και αν ζούσαμε, ξέραμε ότι κάθε μέρα που περνούσε είχαμε κάνει ένα μικρό, μικρούτσικο βήμα προς την πρόοδο», μας έλεγε πρόσφατα μια κυρία που έχει ζήσει από πρώτο χέρι το έπος της εσωτερικής μετανάστευσης. Η φτώχεια της πόλης δεν συγκρινόταν με τις κακουχίες και το αδιέξοδο του χωριού. «Υπήρχαν δουλειές, υπήρχε ανάπτυξη, υπήρχε ελπίδα». Υπήρχε και το Σαββατόβραδο, που κάποτε οι άνθρωποι δεν το περνούσαν βλέποντας μουσικοχορευτικά σόου στην τηλεόραση, αλλά το τραγουδούσαν με τη δική τους φωνή.
Η συγχώνευση των οικογενειών μόλις έχει αρχίσει. Ισως η ανεργία, οι εξώσεις, η απώλεια προσημειωμένων κατοικιών να την επιταχύνουν. Ομως, σε αντίθεση με το ’50 και το ’60, η συγκατοίκηση δεν είναι το εφαλτήριο για την πρόοδο, αλλά η ανώμαλη προσγείωση, το ορατό σημάδι της ήττας.
Ο διαχωρισμός, στην αγροτική κατοικία, του χώρου ύπνου της οικογένειας από τον στάβλο, όπως και ο διαχωρισμός του χώρου ύπνου παιδιών και γονιών, ήταν τομές στην ιστορία του πολιτισμού. Η σημερινή αναγκαστική διεύρυνση της οικογένειας είναι μια οπισθοδρόμηση που δεν εξυψώνει, αλλά τραυματίζει τις ανθρώπινες σχέσεις, καθώς εδώ και δεκαετίες αποθεώνεται το δικαίωμα στην «ιδιωτικότητα». Εχω δικαίωμα να τρώω όποτε πεινάσω, να ακούω τη μουσική που μου αρέσει, να βλέπω τις εκπομπές και τις ταινίες που διαλέγω, να μιλώ στους φίλους μου με το δικό μου τηλέφωνο, να μην ξυπνώ με το κοινό εγερτήριο. Εχω δικαίωμα στον χώρο μου. Πώς θα συγχωνευθούν συνήθειες ριζωμένες, νοοτροπίες, ηλικίες και τρόποι ζωής διαφορετικοί;
Τις οικογενειακές συγχωνεύσεις δεν τις υπαγορεύει το «μαζί θα προχωρήσουμε, μαζί θα αγωνιστούμε και θα προκόψουμε», αλλά το «μαζί θα επιβιώσουμε». Ωστόσο, για να έχει η συγχωνευμένη ζωή νόημα και προοπτική, δεν αρκούν τα κοινά γονίδια. Χρειάζεται και μια κοινή ελπίδα, που όμως δεν έχει ακόμη βρεθεί.
shortlink:http://wp.me/p1pa1c-bak
vassozacharof
8 Ιουλίου, 2011 4:21 μμ
θα ειμαστε σαν τα τρωκτικα, που αν βρεθουν σε περιορισμενο χωρο, αυξανει η επιθετικοτητα τους και στο τελος αλληλοσπαραζονται…
Οταν σε καθε οικογενεια υπαρχει ενας τουλαχιστον ανεργος η υποαμοιβομενος, η σε μαυρη
εργασια…γιατι απαιτειται πολυ ψηλο επιπεδο πολιτισμου (που δεν διαθετουμε) για την αρμονικη συμβιωση με στοχο τον περιορισμο των εξοδων διαβιωσης…ακομα και στα κοινοβια υπαρχει επιτυχια , αλλα εκει το μιγμα ειναι σχετικα ομοιογενες…
dimi
8 Ιουλίου, 2011 4:51 μμ
δν περιμενα κατι παραπανω απο ενα αρθρο στην καθημερινη..
«τι ωραια που ηταν τοτε στο 60 , κ ανθρωπινα» κ αλλα τετοια νοσταλγικα κ χαρωπα.
βεβαια γτ χτιστηκε το τερατουργημα που ονομαζεται συγχρονη αθηνα, κ για ποιο λογο ολοι τρεχανε στα μεγαλα αστικα κεντρα,ουτε λογος..
τεσπα.το θεμα δν ειναι οτι εχουν ξαναρχισει καποιοι να μενουν με τους γονεις τους,αλλα το οτι δν εχουμε αρκετη παιδεια, για να μπορουμε να κατανοησουμε κ να εφαρμοσουμε την εννοια της ιδιωτικοτητας.
κ το κειμενο φυσικα, υπαγορευει κ καταδεικνυει το πατριαρχικο μοντελο κ τις σχεσεις εξουσιας που προκυπτουν κ απο αυτο, αλλα κ απο τις νεες ταξικες αναδιαμορφωσεις, που θα προκυψουν.
δν μπορω να βγαλω αλλο συμπερασμα οταν διαβαζω «Και το πάνω χέρι στη νέα διευρυμένη οικογένεια δεν το έχει ο πιο ηλικιωμένος και σεβάσμιος, αλλά ο ιδιοκτήτης της κατοικίας ή αυτός που φέρνει έναν μισθό ή μια σύνταξη στο σπίτι.»
Narrator
8 Ιουλίου, 2011 4:55 μμ
«δν εχουμε αρκετη παιδεια, για να μπορουμε να κατανοησουμε κ να εφαρμοσουμε την εννοια της ιδιωτικοτητας»
εγώ αυτό δεν καταλαβαίνω. πόση παιδεία να χωρέσει σε 70 τετραγωνικά;
dimi
8 Ιουλίου, 2011 5:15 μμ
φυσικοτατα αγαπητε Αφηγητη, τα συγχρονα φερετρα που αποκαλουμε «σπιτια», ειναι κ αυτα μεγαλο προβλημα.
αλλα κ σε σπιτια 200 τετραγωνικων να μεναμε, χωρις παιδεια, πιστευεις θα αλλαζε κατι?
προσωπικα ,οχι.
Narrator
8 Ιουλίου, 2011 5:30 μμ
δεν ξέρω αν άλλαζε κάτι, είμαι πάντως διατεθιμένη να δοκιμάσω 🙂
Eddie
8 Ιουλίου, 2011 6:02 μμ
ενταξει, μην τα ισοπεδωνουμε και ολα. Τι σχεση μπορει να εχει η Τζιαντζη με τον Πασχο;
Eddie
8 Ιουλίου, 2011 5:57 μμ
Πολυ απαισιοδοξια αναβλυζει το κειμενο της Τζιαντζη
Anakata-dyomenh
8 Ιουλίου, 2011 7:33 μμ
Δυστυχώς αυτή την απαισιοδοξία τη συμμερίζομαι… δε βλέπω με κανένα ρομαντισμό τις διευρυμένες οικογένειες του παρελθόντος και ήδη βλέπω στο κοντινό μου περιβάλλον την καταναγκαστική συμβίωση σιγά σιγά με όλα τα σύνδρομα που αυτή γεννάει… Δεν ξέρω αν είναι θέμα παιδείας όπως γράφει ο/η Dimi παραπάνω, αν είναι θέμα ζωτικού προσωπικού χώρου όπως λέει η νιαρέιτορ…αν είναι θέμα πατριαρχικής οικογένειας και των δομών εξουσίας που απορρέουν από αυτή που στην ελλάδα άργησε να ξεπεραστεί, για να μη πω ότι ακόμα κουβαλάει τέτοια σύνδρομα, αν είναι θέμα του ποιος κατέχει τον παρά στο σπίτι πλέον ή αν είναι θέμα έλλειψης ελπίδας και κοινού στόχου… θα έλεγα ότι είναι όλα αυτά μαζί συν τις ιδιαιτερότητες και ιδιορρυθμίες της κάθε οικογένειας και των μελών της. Σίγουρα δε βλέπω κανένα καλό σε αυτό πέρα από την επιβίωση. Να μη πω ότι θα επιβιώνουμε και ό,τι περισσεύει θα πηγαίνει στους ψυχολόγους…
anonymh aristerh
9 Ιουλίου, 2011 4:34 πμ
σιγα μην εχεις λεφτα για ψυχολόγους… δε θα σε απασχολουνε καν αυτα.. βεβαιααν στόχο σου είναι απλώς να επιβιώσεις όπως σου υπαγορευει το μνημονιο ουτε λεφτα για ιντερνετ δε θα χεις…ουτε παραλληλογραφο