Για το «καλό» των μαθητών Ρομά

φώτο απο http://www.karditsanews.gr

Μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων, προκλήθηκε έντονη αναστάτωση στην περιοχή της Καρδίτσας εξαιτίας μίας αιφνίδιας ανακοίνωσης του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο αποφάσισε να διασπείρει μαθητές Ρομά σε διάφορα σχολεία της πόλης της Καρδίτσας αλλά και του δήμου Σοφάδων, ο οποίος συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό κατοίκων Ρομά.
Το Υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να θέσει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα  που εκπονήθηκε από το Υπουργείο σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο Αθηνών, απορροφώντας ένα ευρωπαϊκό κονδύλι με σκοπό  να εντάξει μαθητές Ρομά σε σχολεία της περιοχής κλείνοντας σταδιακά δύο σχολεία, το 4ο δημοτικό Σοφάδων και το 19ο δημοτικό Καρδίτσας,  στα οποία φοιτούν αμιγώς μαθητές Ρομά.   Αυτή η απόφαση, που λήφθηκε εσπευσμένα στη μέση της σχολικής χρονιάς, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις γονιών, εκπαιδευτικών και πολιτικών παραγόντων της περιοχής με αποτέλεσμα 7 δημοτικά σχολεία στην περιοχή του δήμου Σοφάδων να κλείσουν από τους γονείς μέχρι πρόσφατα.
Το υπουργείο δηλώνει ότι η απόφαση αυτή πρέπει να τεθεί σε εφαρμογη  έπειτα από προσφυγές Ρομά στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,  καθώς το ελληνικό κράτος απειλείται  με πρόστιμα από το Συμβούλιο της Ευρώπης σε περίπτωση που δεν ενταχθούν τα παιδιά σε μικτά σχολεία (διαβάστε σχετικά εδώ).

Συγχώνευση σχολείων ή πραγματικό ενδιαφέρον του Υπουργείου για τους μαθητές Ρομά;

Η απόφαση για το κλείσιμο των δυο σχολείων σε περίοδο συγχωνεύσεων, εύλογα προκάλεσε απορίες. Επίσης, κατά πόσο το πρόγραμμα αυτό είναι καλά σχεδιασμένο ώστε να υπάρξει ομαλή διασπορά των μαθητών στα μικτά σχολεία είναι επίσης ένα σοβαρό ερώτημα. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: Το συγκεκριμένο επιδοτούμενο πρόγραμμα διαρκεί μέχρι το 2013. Κάποια από τα παιδιά θα στέλνονταν σε περιοχές  μακρινές από τον τόπο κατοικίας τους. Το υπουργείο υποστήριξε ότι  η μετακίνηση και η σίτιση των παιδιών που θα καλυπτόταν από το κονδύλι μέχρι το 2013. Βέβαια δεν υπήρχαν εγγυήσεις ότι μετά το πέρας του προγράμματος, το υπουργείο θα  συνέχιζε να καλύπτει αυτά τα έξοδα, ενώ ο δήμος Καρδίτσας έχει δηλώσει ότι αδυνατεί να τα καλύψει. Επίσης, το πώς θα επιλέγονταν και θα διανέμονταν αυτά τα παιδιά στα διάφορα σχολεία δεν ήταν ξεκάθαρο,  καθώς φαινόταν ότι τα παιδιά θα διασπείρονταν βάσει σχολικών επιδόσεων!  Είναι γεγονός ότι τα παιδιά αυτά εύκολα εγκαταλείπουν την εκπαιδευτική διαδικασία λόγω πολλών δυσκολιών που ήδη αντιμετωπίζουν, οπότε αν στέλνονταν σε μακρινές περιοχές,  θα αποθαρρύνονταν και κατά πάσα πιθανότητα θα εγκατέλειπαν την προσπάθειά τους.

Επιπλέον, ο ελλιπής σχεδιασμός και η προχειρότητα τέτοιων προγραμμάτων έχει ήδη διαφανεί στο παρελθόν, καθώς από το 2008 ακόμα έχουν γραφτεί σχολικά εγχειρίδια για αυτούς τους μαθητές που θα τους βοηθούσαν στην προετοιμασία τους, τα οποία δεν έχουν φτάσει ακόμα στα χέρια τους! Έχει επιχειρηθεί και στο παρελθόν μαζική ένταξη παιδιών σε σχολεία με ελλιπή σχεδιασμό που κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία με αποτέλεσμα οι μαθητές ρομά να εγκαταλείψουν τη φοίτηση.

Βέβαια το ζητούμενο δεν θα πρέπει να είναι ούτε κατά διάνοια η γκετοποίηση των παιδιών σε συγκεκριμένα σχολεία. Ούτε φυσικά το θέμα είναι η αφομοίωση αυτών των παιδιών και η με το έτσι θέλω ένταξή τους στον τρόπο ζωής μας. Αν θέλουμε να μιλάμε για πραγματικά μικτά σχολεία, θα πρέπει να μιλάμε για σχολεία που σέβονται τη διαφορετικότητα, τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των μαθητών, θα πρέπει να προωθούν την ανταλλαγή κουλτούρας και για να εφαρμοστούν όλα αυτά θα πρέπει να υπάρχει κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό στα πλαίσια της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, υλικοτεχνική υποστήριξη, όπως και συνολικά ανάλογος προσανατολισμός του εκπαιδευτικού συστήματος.

Κοινωνία με έντονα ρατσιστικά αντανακλαστικά;

Η  άλλη πλευρά του νομίσματος είναι οι αντιδράσεις μέρους της κοινωνίας, έτσι όπως εκφράστηκαν μέσα από κείμενα και ανακοινώσεις πολλών γονιών, εκπαιδευτικών και πολιτικών παραγόντων. Τις τελευταίες μέρες ανάμεσα σε κάποιες εύλογες ανησυχίες και δυσπιστία απέναντι στις προθέσεις του Υπουργείου που φάνηκε να προχωράει στην εφαρμογη του προγράμματος χωρίς επαρκή σχεδιασμό αλλά και συζήτηση με την τοπική κοινωνία και  τους ίδιους τους Ρομά, επικράτησε και μια ρατσιστική υστερία άλλες φορές απροκάλυπτα κι άλλες φορές συγκαλυμμένα με πρόσχημα το «γνήσιο» ενδιαφέρον πολλών για το «καλό» αυτών των παιδιών.

Ακούστηκαν φωνές  για φόβο αφομοίωσης των μαθητών στα σχολεία υποδοχής από τους μαθητές Ρομά ή και για καταστροφή της περιοχής εξαιτίας αυτής της απόφασης!  Ομάδες γονιών και εκπαιδευτικών υπέγραψαν κείμενα στα οποία άλλοτε εξέφρασαν την αγανάκτισή τους για την απόφαση αυτή χωρίς να ρωτηθούν οι ίδιοι και άλλοτε έδειξαν «ενδιαφέρον» για την τύχη των παιδιών προτείνοντας, ωστόσο, λύσεις που προωθούσαν την περαιτέρω γκετοποίησή τους. (βλ. εδώ και εδώ) Κάποια υπογεγραμμένα κείμενα από γονείς  σχολείων της περιοχής ζητούσαν  επέκταση των ήδη σχολείων-«γκέτο», απογευματινό ωράριο σε αυτά τα σχολεία ή κατασκευή νέων σχολείων όπου θα φοιτούν αμιγώς μαθητές Ρομά!

Επίσης, από αρκετούς γονείς εκφράστηκαν ανησυχίες για την υγιεινή  των παιδιών και τον ελλιπή ή ανύπαρκτο εμβολιασμό τους.  Το Υπουργείο από την πλευρά του τους καθησήχασε λέγοντας ότι τα παιδιά θα εμβολιαστούν! Το πραγματικό ερώτημα βέβαια θα έπρεπε να είναι… Έχουν τα παιδιά αυτά τα απαραίτητα για να ζήσουν; Ρεύμα στο σπίτι τους, νερό, αρκετή τροφή, ρούχα; Ποια είναι η παράλληλη προσπάθεια για τη βελτίωση της ζωής των Ρομά ή οι τοπικές αντιδράσεις για την άθλιες συνθήκες στις οποίες ζουν πολλοί από τους συντοπίτες τους ρομά;

Παρόμοιες ρατσιστικές αντιδράσεις εξέφρασαν και διάφοροι πολιτικοί παράγοντες της περιοχής, όπως ο δήμαρχος Σοφάδων Μ. Παπαδόπουλος, που από τη μια έδειξε να κόπτεται για την  ομαλή ένταξη των παιδιών, αλλά από την άλλη εξέφρασε ανοιχτά φόβους για αφομοίωση των μαθητών στα σχολεία όπου θα πήγαιναν οι μαθητές Ρομά. Ο ίδιος δήλωσε: «Έτσι κι αλλιώς όμως οι μέθοδοι αυτοί δυστυχώς δεν μπορούν να αλλάξουν τη δύσκολη πραγματικότητα για την πόλη των Σοφάδων όπου τα τελευταία χρόνια έχουν συσσωρευτεί 3.000 τσιγγάνοι οι οποίοι αποτελούν το 50% του πληθυσμού της πόλης. Το στοιχείο αυτό που εσκεμμένα αγνοείται και παραβλέπεται αλλάζει τη φυσιογνωμία των σχολείων και καθιστά ανεφάρμοστη στην πράξη την ενσωμάτωση των τσιγγάνων μαθητών. Ποιο επιχείρημα θα πείσει τους γονείς ότι οι 9 μαθητές που φοιτούν σήμερα στην Ανάβρα θα ενσωματώσουν τους 26 τσιγγάνους μαθητές κι ότι δε θα συμβεί το αντίθετο;»  Οι δηλώσεις άλλωστε στο παρελθόν του εν λόγω δημάρχου, που έχει αποκαλέσει τον δήμο του «χωματερή» της Θεσσαλίας, τα λέει όλα. Βέβαια η θέση διάφορων τοπικών πολιτικών παραγόντων της περιοχής εξαρτάται συχνά από την εξαργύρωση ψήφων ανάλογα με τη στάση που κρατούν απέναντι στους Ρομά, άλλοτε εξαργυρώνοντας τους ψήφους τους  με διάφορες υποσχέσεις  και άλλοτε εκφράζοντας τα ρατσιστικά συναισθήματα μερίδας της τοπικής κοινωνίας.

Το ίδιο το υπουργείο στην προσπάθειά του να πείσει τους κατοίκους για την ομαλή ένταξη των μαθητών Ρομά σε σχολεία της περιοχής, ενημέρωσε αρχικά δια στόματος Αθηνάς Λινού, υπεύθυνης διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, σε ένα από τα συμβούλια, ότι θα ενταχθούν τελικά τρία παιδιά που έχουν επιλεχθεί προσεχτικά σε μικτά σχολεία. Εύλογα λοιπόν δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι το ίδιο το υπουργείο λειτουργεί επιλεκτικά απέναντι σε αυτά τα παιδιά, καθώς τα κριτήρια της επιλογής δεν ήταν ξεκάθαρα με αποτέλεσμα το ίδιο το Υπουργείο να λειτουργεί ρατσιστικά.

Έπειτα από αρκετές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Υπουργείο και τοπικούς και εκπαιδευτικούς παράγοντες, το τελευταίο δελτίο τύπου που εκδόθηκε από το Υπουργείο δείχνει ότι το θέμα οδεύει προς  συμβιβασμό τουλάχιστον στην περιοχή των Σοφάδων (δείτε σχετικά εδώ).   Στην περιοχή της Καρδίτσας όμως όπου προχωράει η διασπορά με αλλαγή των επιλεγμένων σχολείων που τελικά θα δέχονταν κάποια από τα παιδιά, οι αντιδράσεις συνεχίζονται καθώς τρία νέα σχολεία προχώρησαν σε αποχή (διαβάστε σχετικά εδώ).

Εν κατακλείδι, η γκετοποίηση μαθητών οποιασδήποτε κοινωνικής ή φυλετικής ομάδας δε θα πρέπει να υφίσταται σε καμία περίπτωση και έστω και με ατέλειες, θα πρέπει να λήξει. Ωστόσο, ανάμεσα σε μία κοινωνία με υφέρποντα ρατσιστικά αντανακλαστικά και ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δε σέβεται πραγματικά τη διαφορετικότητα και δεν προωθεί την ομαδικότητα και τη συνεργασία, φαίνεται ότι οι μόνοι χαμένοι τελικά μπορεί να είναι τα ίδια τα παιδιά συνολικά. Πολλοί φαίνεται να μιλάνε για «το καλό» των μαθητών Ρομά, αλλά ανάμεσα σε κάποιες άναρθρες κραυγές και  κάποια βαρύγδουπα προγράμματα χωρίς σοβαρό σχεδιασμό, που φαίνεται να αλλάζουν από μέρα σε μέρα, δε φαίνεται να έχει ανοίξει καμία ουσιαστική συζήτηση με τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους, δηλαδή τους ίδιους τους Ρομά. Επίσης, κατά πόσο  η ισότιμη ένταξη των μαθητών αυτών μπορεί να επιτευχθεί ακόμα κι αν υπάρξουν οι τέλειες συνθήκες από εκπαιδευτικής άποψης (sic) χωρίς παράλληλη βελτίωση των συνθηκών της ζωής τους, είναι ένα ερώτημα που παραμένει ανοιχτό…

Για το «καλό» των μαθητών Ρομά

Ευχαριστώ τον/τη χρήστη No-neutral για την ενημέρωση για το θέμα και τις πολύτιμες συζητήσεις.

Ετικέτα: Ανθρώπινα δικαιώματα, Διαπολιτσμική Εκπαίδευση, Ισότιμη Πρόσβαση στην Παιδεία, Καρδίτσα, Καταλήψεις Σχολείων, Μαθητές Ρομά, Σοφάδες

Posted in: Ανθρώπινα δικαιώματα, Ελλάδα