Του Δημήτρη Χριστόπουλου* (διάβασε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» και μεταφέρει το Καπυμπάρα)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΕΙΠΝΟ: «Κυρίως να μην μιλήσουμε για την υπόθεση Ντρέιφους! … Και μίλησαν…» (Γαλλική γελοιογραφία από τα τέλη του 19ου αιώνα)
Τα φαντάσματα του ολοκληρωτισμού στην ευρωπαϊκή ιστορία του 20ού αιώνα και η αναβίωση της Άκρας Δεξιάς ώθησαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες εδώ και μερικά χρόνια στην ποινικοποίηση του μισαλλόδοξου λόγου. Αντιθέτως, καθώς τέτοια φαντάσματα δεν απαντούν στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, οι Ηνωμένες Πολιτείες μένουν προσηλωμένες σε μια πολύ πιο διευρυμένη εκδοχή ελευθερίας του λόγου απ’ ό,τι οι Ευρωπαίοι.
Η Ελλάδα εδώ και μερικά χρόνια παλεύει κι αυτή με τη σειρά της να υιοθετήσει μια τέτοια νομοθεσία, το λεγόμενο στα καθ’ ημάς «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο, ευθυγραμμιζόμενη με σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διαδικασία είναι λίγο «τραβάτε με κι ας κλαίω», καθώς η χώρα έχει να αναμετρηθεί και με μια κάπως ιδιάζουσα, «δική της» εκδοχή ελευθερίας του ρατσιστικού λόγου. Αυτή εξηγεί και τις απίθανες κυβερνητικές παλινωδίες επί του προκείμενου και συνοψίζεται στο ότι εδώ γενικώς λέμε ό,τι προσβλητικό ή ρατσιστικό θέλουμε για τους άλλους, κυρίως ανίσχυρους (αλλά και ενίοτε ισχυρούς). Αυτό μάλιστα δεν αφορά μόνο τις συζητήσεις στα καφενεία, αλλά και τον λόγο υψηλά ιθυνόντων δημόσιων λειτουργών, όπως κατεξοχήν κάποιοι ιερωμένοι, αλλά και πολιτικοί.
Κάποιοι εύλογα φοβούνται ότι θα χάσουν τη δυνατότητα να λένε ό,τι θέλουν και να προσβάλλουν ατιμώρητα άλλες θρησκευτικές ή εθνοτικές ομάδες που τις θεωρούν εχθρικές ή κατώτερες. Φαντάζομαι, έναντι άλλων δηλαδή, ότι κάποιος ιερωμένος σαν τον μητροπολίτη Πειραιώς έχει κάθε λόγο να μη θέλει έναν τέτοιο νόμο.
Από τη μια πλευρά, η υιοθέτηση τέτοιας νομοθεσίας θέλει προσοχή: το ζήτημα δεν είναι γενικώς ο οποιοσδήποτε ρατσιστικός λόγος αλλά αυτός που αποδεδειγμένα προκαλεί τη βία. Είναι απολύτως κρίσιμο να εκφέρεται από πρόσωπα που νέμονται δημόσια εξουσία την οποία αξιοποιούν για να διοχετεύσουν τέτοια μηνύματα. Τέλος, είναι επίσης απαραίτητο ο λόγος να προσβάλλει εξατομικευμένα άλλους ανθρώπους, να στρέφεται δηλαδή ευθέως εναντίον τους.
Υπό τους όρους αυτούς, μια τέτοια νομοθετική πρωτοβουλία είναι καλοδεχούμενη εξέλιξη σε μια κοινωνία που πρέπει να καταλάβει ότι η ρατσιστική προσβολή δεν είναι μαγκιά ή εξυπνάδα, αλλά πράξη κολάσιμη. Από την άλλη, σε έναν τέτοιο νόμο ελλοχεύουν κίνδυνοι που αφορούν την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης, καθώς μια σχολαστική εφαρμογή του θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακραία φαινόμενα ποινικής δίωξης κάθε λογής απόψεων που προσβάλλουν.
Και επειδή στις κοινωνίες μας κανείς δεν μπορεί να διεκδικεί ότι είναι φορέας ενός γενικευμένου δικαιώματος μη προσβολής, τέτοιου είδους νομοθετήματα πρέπει να εφαρμόζονται με φειδώ και προσοχή ώστε να μην οδηγηθούμε σε νομικοπολιτικούς τραγέλαφους.
Έναν τέτοιο οσμίζομαι με το ζήτημα της ποινικοποίησης της άρνησης του Ολοκαυτώματος και τις παρενέργειές του. Το Ολοκαύτωμα θεωρείται μια εξέχουσα εμβληματική κατηγορία του απόλυτου κακού στο διεθνές δίκαιο, γύρω από την οποία οικοδομήθηκε μια πρωτοφανής διεθνής συναίνεση σχετικά με το έγκλημα της γενοκτονίας ως σχεδίου αφανισμού ενός λαού από προσώπου Γης, και όχι απλώς της εκδίωξής του από την πατρίδα του. Διότι η λογική της γενοκτονίας υπαγορεύει ότι «δεν αντέχω να ζεις στον κόσμο τούτο, οπότε να τελειώνουμε», ενώ η εθνοκάθαρση λέει ότι «δεν αντέχω να μοιράζομαι το ίδιο κράτος με σένα, οπότε σε διώχνω ή σε σκοτώνω».
Η άρνηση της εβραϊκής γενοκτονίας αποτελεί την κατεξοχήν πρώτη ύλη των συνωμοσιολογικών αντισημιτικών θεωριών σε όλον τον κόσμο. Η ποινικοποίηση, ωστόσο, της άρνησης του Ολοκαυτώματος αποτελεί ακριβώς το παράδειγμα μιας κακής «αντιρατσιστικής» νομοθεσίας. Πρώτον, διότι εισάγει μια αδικαιολόγητη διάκριση μεταξύ θυμάτων κάθε λογής εγκλημάτων που έχουν καταγραφεί στις μνήμες λαών και ανθρώπων.
Έχω ξαναγράψει ότι δεν μπορώ να αντιληφθώ για ποιον λόγο μπορεί κάποιος φασίστας ατιμώρητα να προκαλεί τον ψυχικό πόνο μιας μητέρας που έχασε το παιδί της τον Νοέμβριο του ’73 λέγοντας ότι «στο Πολυτεχνείο δεν υπήρχαν νεκροί», ενώ κάποιος άλλος φασίστας να διώκεται όταν λέει ότι η γενοκτονία των Εβραίων είναι μύθος. Και ο μεν και ο δε προκαλούν εξατομικευμένα οδύνη και προσβάλλουν.
Η δεύτερη και πολιτικά πιο προβληματική παρενέργεια της ποινικοποίησης της άρνησης του Ολοκαυτώματος είναι ότι ανοίγει τον ασκό του Αιόλου. Ο καθείς θα μπορεί να κοιτάει στο παρελθόν του, να βρίσκει ή να επινοεί γεγονότα που ονομάζει γενοκτονίες και κατόπιν να ποινικοποιεί όποιον πιθανώς τα αρνείται. Και επειδή είναι πολλοί οι λαοί που πιστεύουν ότι έχουν υπάρξει θύματα γενοκτονιών, τυχόν υιοθέτηση της συλλήβδην ποινικοποίησης του λόγου που τις αρνείται ισοδυναμεί με τον απόλυτο ολοκληρωτισμό.
Οι κοινωνίες καταδικάζονται έτσι στο να γίνουν φυλές με τα δικά τους θέσφατα, έτοιμες να τιμωρήσουν ή να κατασπαράξουν όποιον πιθανώς τους τα αμφισβητήσει. Και επειδή δεν πιστεύω να υπάρχουν σώφρονες άνθρωποι που θέλουν να φτάσουμε σε αυτό το σημείο φυλετικού ρατσισμού και απομόνωσης –και μάλιστα στο όνομα του «αντιρατσισμού»– καλό είναι, αν ποτέ έρθει η ελληνική «αντιρατσιστική» νομοθεσία, να μη δίνει λαβές σε τέτοιες αναγνώσεις.
Οι καιροί στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη συνολικά είναι δύσκολοι. Σε αυτούς τους καιρούς οι νοήμονες άνθρωποι θυμούνται τα κόκαλα των παππούδων τους. Δεν κοιμούνται όμως αγκαλιά μαζί τους.
_____________________________________________________________________________________________
*Ο Δημήτρης Χριστόπουλος είναι αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
___________________________________________________________________________________
Σόρτλινκ: http://wp.me/p1pa1c-jHF
simon1roi
25 Αυγούστου, 2014 10:21 πμ
Είναι απολύτως βέβαιο ότι η συγκεκριμένη νομοθεσία θα χρησιμοποιηθεί κατά της ελευθερίας της έκφρασης. Ο Σαμαράς, ο Βενιζέλος κι ο Αθανασίου τη φτιάχνουν, τί να περιμένουμε δηλαδή;
Αυτό σε συνδυασμό και με το νέο έκτρωμα του «νέου Ποινικού Κώδικα» για την προσβολή του πολιτεύματος κλπ οδηγούν στο συμπέρασμα πως το ακροδεξιό συνονθύλευμα που μας κυβερνά είναι αποφασισμένο να απαλλαγεί από κάθε ελεύθερη φωνή.
DrAluca
25 Αυγούστου, 2014 12:53 μμ
Και μενα παντως μου φαινεται λογικο να πουν οτι «για να ειμαστε δικαιοι», απαγορευονται «ολες» οι προσβολες (πχ).
Οποτε να σου και ο ρατσισμος κατα των ελληνων.
Γιατι αν δεν απατομαι, αντιρατσιστικος νομο ηδη υπαρχει, στην Ελλαδα…
Χαμογελατε…
ΓΚ
26 Αυγούστου, 2014 5:30 μμ
Ο κύριος Χριστόπουλος είναι το διαπρεπές μέλος του ΚΕΜο το οποίο υπερασπίζεται ΟΛΕΣ τις μειονοτικές γλώσσες; Είναι ο κύριος που όμως διέγραψε τη μεινότητα των ΡΟΜ και των Πομάκων προς χάριν του «ενιαίου και συμπαγούς τουρκιού μορφώματος» στη Θράκη; Μάλιστα. Για να δούμε το τι εννοεί ο ποιητής στο άρθρο του. Προφανώς στοχεύει στην πρόταση των 38 βουλευτών της ΝΔ που αβανταδόρικα και τυχοδιωκτικά εννούν να συμπεριληφθούν ως ποινικά διωκόμενοι στους αρνητές ολοκαυτωμάτων και οι αρνητές των γενοκτονιών των Ποντίων, των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Μικρασιατών. Πολύ πανούργο από πλευράς τους μιας και μπόλικοι αριστεροί μεταμοντέρνοι αρνούνται ανενδοίαστα κάποια από αυτά, στη γενικότερη αντι-ιστορική αφήγηση που περιγράφει την Οθωμανική αυτοκρατορία περίπου ως παιδική χαρά, Κάποιοι είχαν τοποθετηθεί περίπου ότι η Οθωμανική αυτοκρατορία αντιστεκόταν στην ποντιακή τρομοκρατία. Τρομάρα τους.
Απέναντι σ’ αυτό το κενό που καταλαμβάνεται δυστυχώς από τους ημι-φασίστες ψευδοπατριώτες βουλευτές της ΝΔ (που αβανταδόρικα αναφέρουν Αρμενίους και Ασσυρίους), το οποίο δικαίως θα αποκτήσει διαστάσεις, υπάρχει η τάση του να μην εξισώνεται το ολοκαύτωμα ως η «εξέχουσα εμβληματική κατηγορία του απόλυτου κακού στο διεθνές δίκαιο, γύρω από την οποία οικοδομήθηκε μια πρωτοφανής διεθνής συναίνεση σχετικά με το έγκλημα της γενοκτονίας ως σχεδίου αφανισμού ενός λαού από προσώπου Γης» όπως λέει ο κύριος Χριστόπουλος με αυτά που έγιναν σε παπούδες μας που όμως δεν «κοιμόμαστε αγκαλιά μαζί τους». Αυτές οι 4 γενοκτονίες που έγιναν με σχεδιασμό από τον Κεμάλ και τους συνοδοιπόρους του κατά τη διάρκεια της εθνικιστικής επανάστασης (1908-1924) στην Οθωμανική αυτοκρατορία και οι οποίες έδωσαν το πλεόνασμα (ως πλιάτσικο) για τη δημιουργία εθνικής αστικής τάξης (διαβάστε και Σαϊτ Τσετίνογλου στο http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=364366) και προβάδισμα στο νέο τουρκικό κράτος οφείλουν να παραμείνουν λησμονημένες. Έτσι λέει ο κύριος Χριστόπουλος, ανοίγοντας βεβαίως -αν η στάση του αυτή αποκτήσει διαστάσεις στην εν λόγω μεταμοντέρνα αριστερά- ένα τεράστιο κενό απέναντι σε ένα δίκαιο αίτημα (για τα δεδομένα ενός αντιρατσιστικού ΝΣ) να καπηλεύονται για τους λόγους τους οι βουλευτές της ΝΔούλας προκειμένου να αναχαιτίσουν και να προασπίσουν όλες αυτές τις συνωμοτικές θεωρίες (Πλεύρης κλπ) που παραμένουν ατιμώρητες. Ανάμεσα στο νεοθωμανισμό που αποκτά όλο και περισσότερο νέους φίλους στη χώρα μας και στον φασισμό στις όποιες του εκδοχές απ’ ό,τι φαίνεται κάποιοι γέρνουν στο πρώτο.
Άσχετο, με τον εν λόγω κύριο: Το νέο ΝΣ δεν είναι κάτι άλλο από στάχτη στα μάτια και επίσης μεθοδεύεται συνδυαστικά με τις κινήσεις ποινικοποίησης της ελεύθερης γνώμης και κυρίως για τα δυο άκρα. Αυτά που έθεσε από το 2012 ο κύριος Σαμαράς σε συνέχεια του αριστεροχουντισμού του κυρίου Καραμανλή Α.
Capybara
27 Αυγούστου, 2014 10:45 μμ
Το προβληματικό με τους Πομάκους & τους μουσουλμάνους Ρομά είναι η εργαλειακή τους χρήση από υπηρεσίες & εθνικιστικούς κύκλους ενάντια στην πλειοψηφία της μειονότητας. Όταν ένας Τούρκος από τη Θράκη πει ότι είναι Τούρκος θα πέσουν να τον φάνε όλοι οι εθνικώς ορθώς σκεπτόμενοι δεξιοί & αριστεροί και θα τον εγκαλέσουν λέγοντας ότι στην Ελλάδα υπάρχει μόνο «μουσουλμανική μειονότητα». Αν ένας Πομάκος πει ότι είναι Πομάκος, όχι μόνο δεν θα του υπενθυμίσουν ότι υπάρχει «μουσουλμανική μειονότητα», αλλά θα τον βοηθήσουν να εκδώσει λεξικό διάφοροι που αν δεν υπήρχαν Τούρκοι πολύ πιθανόν να του απαγόρευαν να μιλάει πομάκικα. Ως προς αυτό το κείμενο είχε δίκιο. Είδαμε όλους αυτούς τους πατριώτες (υποτίθεται αντι-ιμπεριαλιστές) αριστερούς, να δακρύζουν σχεδόν με την τσιγγάνα υποψήφια, που αν είχε βρεθεί αντίστοιχη φωτογραφία του οποιουδήποτε άλλου να ποζάρει έτσι όλο καμάρι μπροστά στην αστερόεσσα θα τον είχαν σταυρώσει…
Το αν των Ποντίων & των Μικρασιατών ήταν εθνοκάθαρση ή γενοκτονία δεν το έχω λύσει, παρακολουθώ το διάλογο και δεν θέλω η μία άποψη να διώκεται ποινικά (στην πράξη από ακροδεξιούς και ποντιοπατέρες). Και ως προς αυτό το κείμενο έχει δίκιο.
ΓΚ
28 Αυγούστου, 2014 12:06 πμ
Τους ΡΟΜ και τους Πομάκους -τους ίδιους- δεν τους ρωτήσατε κύριε Capybara και θεωρείτε σχεδόν θέσφατο το ποιος μιλάει για δαύτους εξ ονόματός τους. Μάλλον έχετε μονόπλευρη πληροφόρηση, μιας και όταν μια μουσουλμάνα τσιγγάνα αγωνίστρια αρνείται τον τουρκικό προσδιορισμό, πέφτει πάνω της ένα προξενείο μαζί με αριστερούς χρήσιμους ή επαγγελματίες του ψεύδους όπως ο κύριος Χριστόπουλος και άλλοι περί αυτού (που την κατηγόρησαν για συμμετοχή το Δ21). Νομίζω ότι δεν γνωρίζετε το τι συμβαίνει εκεί και ως άνθρωπος της δράσης καλό είναι επισκεφτείτε την περιοχή. Έχετε εντελώς αντίστροφη αφήγηση αφού το τουρκικό προξενείο και οι εγκληματικές ενέργειες των ελληνικών κυβερνήσεων ενέταξαν τους πομάκους στην τουρκική μειονότητα. Η ένταση προκαλείται όχι όταν αναφέρεται η τουρκική μειονότητα (που επισήμως δεν είναι τουρκική) αλλά όταν επικαλείται πολιτικό ρόλο διείσδυσης στην περιοχή όπως με τον διαπολιτισμικό κύριο Σαδίκ. Το λεξικό όπως κι αν εκδόθηκε απόρριψε το μύθο που ενέταξε αυτούς τους ανθρωπους με το ζόρι στην τουρκική ή μουσουλαμική μειονότητα. (Αλήθεια πόσοι αριστεροί ονοματίζουν ως «ελληνική» την μειονότητα των επισήμως Ρωμιών-χριστιανών στην Πόλη;)
Η αστερόεσσα μάλλον σας συγκινεί πολύ για να την θέτετε στις ίδιες αποστάσεις. Δικαίωμά σας. Αλλά εκτός από τον καπιταλισμό υπάρχει και ο ιμπεριαλισμός. Δηλαδή άλλο Λωζάνη κι άλλο Κοζάνη-κι ας έχουν χιόνια κι οι δυο.
Ευτυχώς δεν περιμένουμε απο σας να λυθεί το αν ήταν εθνοκαθάρσεις ή γενοκτονίες. Τα έχουν πει καλύτερα οι πρωταγωνιστές τους στρατιωτικοί και νεότουρκοι πασάδες και μάλιστα με υπερηφάνεια. 1.400.000 Αρμένιοι, 350.000 Πόντιοι, 750.000 Ασσύριοι και περίπου 250.000 Μικρασιάτες. Όσο για την «εθνοκάθαρση» κι αυτή πολύ μυωπική: 1.200.000 έλληνες ανταλλαγή με 120.000 τούρκους από τη συνθήκη της Λωζάνης. Δεν θυμούμαι τα τετραγωνικά χιλιόμετρα έκτασης των δυο χωρών. Είναι άραγε αντίστοιχα 10:1;
ΥΓ1: να τους ξεχάσουμε τους παππούδες, αλλά προς χάριν ποιας θύμισης; Της βιομηχανίας ολοκαυτώματος (Φινκενστάιν) 6.000.000 εβραίων που κάηκαν στα κρεματόρια από τους ναζί; Τους ινδιάνους που ήταν 20.000.000, τι να τους κάνουμε; Ας είν’ καλά η αστερόεσσα…
ΥΓ2: Και γω λέω να μην διώκονται, οι αρνητές των εν λόγω ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΩΝ όπως εσείς διατείνεστε. Ποιοι αρνητές να διώκονται κατά τη γνώμη σας; Ποια είναι η άποψή σας για τη στάση του Ν. Τσόμσκι; Ήταν αντισημμίτης που αρνήθηκε τις διώξεις αρνητών; Με ποιους κοιμόμαστε αγκαλιά εν τέλει, πέρα απο αυτούς που επιλέξαμε;
DrAluca
28 Αυγούστου, 2014 12:48 πμ
Τους ρωτησατε εσεις δηλαδη?
Αυτο μας λετε?
Χαμογελατε…
Capybara
28 Αυγούστου, 2014 7:31 πμ
Δεν μίλησα ενάντια στα δικαιώματα των Ρομά και των Πομάκων, αλλά ενάντια στην εργαλειοποίηση της μειονότητας μέσα στη μειονότητα, από τις αρχές της χώρας. Είμαι υπέρ του αυτοπροσδιορισμού όλων. Όχι αυτοπροσδιορισμό για τους Πομάκους και τους Ρομά & Λωζάννη για τους Τούρκους.
Η κραυγαλαία διαφορά ανάμεσα στο 1.200.000 Έλληνες & τις 120.000 Τούρκους στην ανταλλαγή πληθυσμών του 1922 δεν είναι επιχείρημα για το αν έγινε γενοκτονία και δεν καταλαβαίνω γιατί την αναφέρετε.
Τα της τελευταίας παραγράφου τα απαντάει και το κείμενο και μάλιστα δεν βλέπω να διαφωνεί με αυτά που λέτε.
ΓΚ
29 Αυγούστου, 2014 10:03 πμ
1. Χαίρομαι που δεν συντάσσεστε με τον κύριο Χριστόπουλο που εξαφάνισε τους ΡΟΜ και Πομάκους από το «ενιαίο και συμπαγές τούρκικο μόρφωμα». Και βέβαια οι άνθρωποι που λέτε δεν είναι απλά μουσουλμάνοι αλλά Τούρκοι. Όπως και οι χριστιανοί είναι έλληνες της Πόλης μαζί μ’ αυτούς που κατάφεραν να γλιτώσουν απο το (πραγματικό) πογκρόμ του 55 και από τις εθνοκαθάρσεις του 64. Από πλευράς ελλαδικού κράτους καταγράφονται οι μετεγκαταστάσεις με κίνητρα οικονομικά επαγγελματικά την πρώτη περίοδο του ΠΑΣΟΚ. πρέπει να συνενοηθούμε αλλά οφείλουμε να υπάρχει μια βάση σ’ αυτό. Ιστορική κυρίως.
2. Για τη γενοκτονία ήδη έγραψα με αριθμούς. Απήντησα στο περί εθνοκάθαρσης (με αριθμούς επίσης) υπό τη συνενοχή της Διεθνούς Κοινότητας και τη μυωπική της αντιμετώπιση.
3. Πουθενά δεν είναι σαφές ότι ο κύριος Χριστόπουλος δεν μιλά για διώξεις επί της έκφρασης γνώμης. Και μάλιστα την στοχοθετεί.
4. Όχι δεν τους ρώτησα τους Πομάκους. Ήταν μια ατυχής ερώτηση προς τον υπέυθυνο της ανάρτησης και ολίγον θερμόαιμη. Συγγνώμη. Το βασικό ζήτημα είναι ότι το ίδιο το ελληνικό κράτος έχει εντάξει εγκληματικά τους πομακικούς πληθυσμούς και τους ΡΟΜ στην μειονότητα (που βεβαίως είναι τούρκικη) με αποτέλεσμα να υφίστανται μια «ήπια» τουρκοποίηση από σχολείο και τη Μουφτεία. Αν θέλετε, επισταμένως στην περιοχή το απάνω χέρι το έχει το προξενείο εκ των (πραγμάτων) κι όχι η ελληνική κυβέρνηση (εκ προθέσεως). Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία που ξεκινά από το 1947 και το δόγμα Τρούμαν-σχέδιο Μάρσαλ περί ελληνοτουρκικής φιλίας ή αργότερα το 1964 το σχέδιο Άτσεσον με πεδίο εφαρμογών στην Κύπρο.
5. Απλά λίγο να ξεφεύγουμε απο το «πηγάδι» των αντιθέσεων και να βλέπουμε το τι συμβαίνει γύρω μας και διεθνώς. Σημαντικές οι μικροϊστορίες αλλά μόνο σε σύνθεση με τους διεθνείς βασικούς συντελεστές της εξωτερικής πολιτικής. Δεν γίνονται όλα εδώ στο «πηγάδι».
Ευχαριστώ
Lavrentij
29 Αυγούστου, 2014 11:45 πμ
Εντάξει, αν θέλουμε να είμαστε απόλυτα δίκαιοι απέναντι στον Χριστόπουλο πρέπει να παραδεχτούμε το προφανές: ότι με το «ενιαίο τουρκικό πράγμα» προσπαθούσε καταρχήν να περιγράψει την πολιτική του επίσημου ελληνικού κράτους μέχρι κάποια χρονική περίοδο (την περίοδο με τι μπάρες δηλαδή), μέχρι δηλαδή την επικράτηση της γραμμής ότι ενισχύουμε τις εναλλακτικές εθνιτικές ταυτότητες (εξακολουθώντας πάντα να αρνούμαστε την ύπαρξη «τουρκικής» εθνικής μειονότητας). Απλά ο Χριστόπουλος και πολλοί άλλοι λειτούργησαν λίγο πολύ με ένα παβλωφικό αντανακλαστικό που έδινε την εντύπωση ότι γραμμή της αριστεράς (πρέπει να) είναι η άνευ όρων στήριξη των πολιτικών πρωτοβουλιών της τουρκικής μειονότητας (χωρίς να είναι βέβαια), οπότε και χρεώθηκε την παραπάνω ατάκα ως δική του.