Schlomo Venezia, κεφαλαιώδης μάρτυρας της ναζιστικής μηχανής θανατου

Γράφει στη Le Monde o Luc Cédelle,

μεταφράζει η Σίσυ Μπάρα

Πέθανε σε ηλικία 89 χρόνων στις 30 Σεπτεμβρίου, στη Ρώμη, από αναπνευστική ανεπάρκεια, ένα από τα μακρινά επακόλουθα της φυματίωσης που έπαθε στην εξορία, ο Σλόμο Βενέτσια δεν ήταν απλώς ένας πρώην εξόριστος, όπως οι άλλοι:  στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου, ήταν μέλος των ειδικών μονάδων που διατίθενται για καταναγκαστική εργασία στους θαλάμους αερίων, των  Sonderkommandos. Ταυτόχρονα, εκατοντάδες από τα μέλη τους πέθαιναν συνήθως μετά από τρεις μήνες εργασίας , για να αντικατασταθούν από νέες ομάδες. Όχι μόνο λόγω της εξάντλησης τους, αλλά επειδή οι Ναζί προτιμούσαν να σβήνουν πιθανά ίχνη των εγκλημάτων τους.

Μόνο μια σειρά από απίθανες συμπτώσεις, τη στιγμή που η προσέγγιση των συμμαχικών στρατευμάτων απορύθμισε τη σχολαστική βιομηχανία θανάτου,  επέτρεψε στο Σλόμο Βενέτσια να σωθεί  μαζί με άλλους κ να καταθέσει τις εμπειρίες του.

Μετά τον πόλεμο, όμως, ήταν σιωπηλός, δεν μπορούσε να μοιραστεί το απερίγραπτο συναίσθημα. Ένιωθε πίκρα, όπως και πολλοί πρώην κρατούμενοι, ότι ο λόγος  του θα μπορούσε να φαντάζει ενοχλητικός μέσα  στην ευφορία της πρωτόγνωρης ειρήνης. Μόνο μετά από σαράντα χρόνια, το 2006, χρονιά που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση των αρνητών του ολοκαυτώματος, αποφασίζει να λύσει τη σιωπή του. Το αποτέλεσμα ήταν ένα βιβλίο που δημοσιεύθηκε το επόμενο έτος με τίτλο Sonderkommando στην κόλαση των θαλάμων αερίου (Albin Michel), αποτέλεσμα  ενός διάλογου που είχε με την Prasquier Beatrice, και με τη βοήθεια του ιστορικού Marcello Pezzetti. Παγερό από τα γεγονότα που περιγράφει, αλλά σαγηνευτική ιστορία από την ποιότητα της αφήγησης , το βιβλίο προλογίζει η Simone Veil, και έχει μεταφραστεί σε 19 γλώσσες.Ο Σλόμο Βενέτσια γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, στην  Ελλάδα, στις 29, Δεκεμβρίου 1923, όπου εκτυλίσσεται το νήμα της ζωής του πριν και κατά τη διάρκεια της ακραίας εμπειρίας του.

Ένας Ιταλιοεβραίος στην Ελλάδα

 Το όνομά του το πήρε από τους προγόνους του, Εβραίοι που εκδιώχθηκαν από την Ισπανία τον δέκατο πέμπτο αιώνα, και πέρασαν από την Ιταλία πριν εγκατασταθούν στην Ελλάδα. Στη δεκαετία του 1930, μόνο μερικές εκατοντάδες από τους 60.000 Εβραίους της πόλης διατήρησαν ως οικογένεια, την ιταλική ιθαγένεια. Στο σπίτι μιλούσαν Λαντίνο, μια Ιουδαιο-Ισπανική διάλεκτο. Με τους φίλους του, ο Shlomo μιλάει τέλεια ελληνικά, χωρίς προφορά. Ήταν μόλις δεκατριών ετών όταν ο πατέρας του,  κουρέας στο επάγγελμα, πέθανε, αφήνοντας τη μητέρα του μόνη να μεγαλώσει τα πέντε τους παιδιά : αυτός, ο μεγαλύτερος αδελφός του, και τρεις αδελφές. Αναγκασμένος να εγκαταλείψει το σχολείο, κάνει δουλειές του ποδαριού, γίνεται ένα  από τα παιδιά του δρόμου της κατοχής.

Από την άνοδο του ναζισμού η Θεσσαλονίκη, η «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων», δεν αντιλαμβάνεται εκείνη τη εποχή παρά τον απόηχο. «Λίγοι από εμάς γνώριζαν τι συνέβαινε στη Γερμανία», θυμάται στο βιβλίο των συνεντεύξεων του. Τον Οκτώβριο του 1940, η Ιταλία του Μουσολίνι εξαπολύει επίθεση στην Ελλάδα. Με το ξέσπασμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων, η ιταλική Πολεμική Αεροπορία βομβάρδισε την πόλη: Ιταλιοεβραίοι  που βρέθηκαν εκεί επισημαίνονται  ως εχθροί. Η ενοχλητική τους εθνικότητα  θα εξελιχθεί στη συνέχεια σε εύθραυστη προστασία όταν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής εγκαταστάθηκαν εκεί, μαζί με μια μειονότητα των Ιταλών στρατιωτών.

Η Ναζιστική πολιτική ισχύει αναπόφευκτα, γύρω στα τέλη του 1942 γίνεται το εβραϊκό γκέτο , και αρχίζουν οι απελάσεις. Προστατευμένοι από το προξενείο τους, οι Ίταλο-εβραίοι μπορούν ακόμα να ξεφύγουν. Αλλά δυστυχώς γι ‘αυτόν, και την οικογένειά του ο Schlomo, αντί της Ιταλίας, επέλεξε τη φυγή στην Αθήνα. Η παγίδα θα ολοκληρωθεί.

«Σκοτώνουν Ολο το κόσμο»

Τον Μάρτιο του 1944, οι Ναζί συγκεντρώνουν σε μια συναγωγή όλους τους Εβραίους της Αθήνας. «Οι άνθρωποι, θυμάται ο Σλόμο, κρατούσαν την ελπίδα ότι κάνοντας ότι τους λένε θα γλίτωναν.» Το επόμενο βήμα ήταν η αναχώρηση  στα βαγόνια σαν τα ζώα … Ο Schlomo, με το μεγαλύτερο μέρος της οικογένειάς του, είναι το πρώτο κομβόι που φεύγει από την Αθήνα. Ένας έλληνας σιδηροδρομικός  παλιός παιδικός φίλος του από το ελληνικό σχολείο του περνάει τη πληροφορία ότι ο προορισμός είναι η Πολωνία, και ότι, εκεί «σκοτώνουν όλο το κόσμο.» Αλλά ο αδερφός του κ ο ίδιος ο Σλομο διστάζουν να αποδράσουν μπροστά στις ικεσίες των άλλων επιβατών του βαγονιού, τρομοκρατημένοι στην ιδέα των αντιποίνων που θα είχε μια τέτοια πράξη …

Κατά την άφιξη στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου, στις 11 Απριλίου του 1944, όλα θα πάνε πολύ γρήγορα: στους περίπου 2.500 Εβραίους, μόνο οι 320 επέζησαν της «επιλογής», που  κατευθύνει τους υπόλοιπους στο θάλαμο αερίων. Μετά από μερικές εβδομάδες καραντίνας, ο νεαρός Shlomo χρησιμοποιείται αρχικά ως «κομμωτής», δηλαδή, στο κούρεμα των κρατουμένων. Ξεφεύγοντας – λόγω των νεανικών του χρόνων, της υγεία του, της εξυπνάδας του, και της καλής του τύχη  κατά τις διαδοχικές «επιλογές», κατάλαβε ότι η μητέρα του και δύο μικρές αδελφές του κάηκαν ( δεν θα μάθει παρά μετά τον πόλεμο ότι ο μεγαλύτερος αδελφός του και τη μεγαλύτερη αδελφή είχαν επιζήσει).

Ο Σλόμο Βενέτσια βρίσκεται να του έχει ανατεθεί εργασία στην Sonderkommando. Τα μέλη της, παρά τη θέληση τους συνεργάτες των εκτελεστών, » έχοντας μετατραπεί σε  αυτόματα, υπακούοντας εντολές, προσπαθώντας να μην σκέφτονται,  για να μπορέσουν να επιβιώσουν  λίγες ακόμα ώρες», είδε χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά, οι περισσότεροι να εξακολουθούν να πιστεύουν στην «απολύμανση «που είχε ανακοινωθεί, πριν πεθάνουν μέσε δέκα με δώδεκα λεπτά σπασμών.

 «Στον τροχό που γυρίζει»

Οι Sonderkommandos  επέβλεπαν το γδύσιμο, στρίμοχναν το γυμνό πλήθος κοντά την πόρτα του θαλάμου αερίων, εκκένωναν τα μπερδεμένα πτώματα από τα οποία συγκέντρωναν  χρυσά δόντια, στη συνέχεια τα έκαιγαν σε κρεματόρια, Καθάριζαν και βάφανε ξανά με ασβέστη τον τόπο εκτέλεσης πριν από κάθε φορά. » είχαμε μπει στο τροχό που γυρίζει «, διηγείται ο Schomo που μια μέρα συναντά μεταξύ εκείνων που καταδικάστηκαν και τον θείο του το Leon Venezia.

Στις 7, Οκτωβρίου, 1944, μια εξέγερση των κομάντος του Άουσβιτς-Μπίρκεναου, που προετοιμαζόταν χρόνια αποτυγχάνει και τελειώνει με τη δολοφονία των συμμετεχόντων. Αυτή στην οποία συμμετέχει ο Shlomo καταφέρνει να ξεφύγει γιατί ο αρχηγός της ειδοποιείται να μην κινηθεί καθόλου. Αλλά θα του χρειαστεί ακόμα μια απίστευτη συσσώρευση από εμπνευσμένα κόλπα και μεγάλη τύχη προκείμενου να τα βγάλουν πέρα. Στη συνέχεια, θα γνωρίσει την εκκένωση του Άουσβιτς από τους Ναζί κάτω από πίεση των Συμμάχων, και την περίφημη «πορεία θανάτου» από  στρατόπεδο σε στρατόπεδο, μέχρι την Αυστρία, όπου τελικά απελευθερώθηκε όταν έφτασαν οι Αμερικανοί το Μάιο του 1945.

Ο Σλόμο θα χρειαστεί αρκετά χρόνια αβέβαιης ιατρικής περίθαλψης, σε σανατόριο, για  να μπορέσει να χτίσει τη ζωή του μετά, χωρίς ποτέ να είναι σε θέση να μετριάσει τους ήχους απο τις κραυγές των φαντασμάτων του. Κληροδοτησε  σε όλους  μας μια από τις πιο ήρεμες αλλα και τις πιο τραυματικές  μαρτυρίες που αντιμάχονται  την άθλια άρνηση του ολοκαυτώματος

Τεχνική υποστήριξη Jaquou Utopie

http://wp.me/p1pa1c-hWe

Ετικέτα: Άουσβιτς, Μπίρκεναου, Ναζί, Ναζισμός, Schlomo Venezia

Posted in: Ζωή, Ιστορία