Κανέλα

Ίσως να έχετε αντίρρηση. Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να διαβάσει ένα βιβλίο και να το καταλάβει; Μπορεί να ζωγραφίσει ένα πραγματικά αυθεντικό πίνακα ή να συνθέσει μια συμφωνία; Μπορεί να διακρίνει ανάμεσα στα γεγονότα και τις απλές εικόνες και να πάρει υπεύθυνες πολιτικές αποφάσεις με βάση αυτή τη διάκριση;

Το σύστημα τονίζει ότι το πρόγραμμα μπορεί να προσομοιώσει την ευφυΐα ενός μέσου Αμερικάνου τη δεκαετία του 1990.

Ίσως να έχετε ακόμα αντίρρηση. Κανένα μηχάνημα, ασχέτως του πόσο πολύπλοκο είναι, δεν θα μπορέσει ποτέ υποκειμενικά να νιώσει το μπλε χρώμα ή να γευτεί την κανέλα ή να έχει επίγνωση του εαυτού του καθώς σκέφτεται.

Το σύστημα θεωρεί αυτή την άποψη επικίνδυνα άσχετη. Διότι, όταν παραδεχτείς την αντικειμενικότητα σε μια λογική συζήτηση, όταν θεωρείς πραγματικά φαινόμενα που δεν επιβεβαιώνονται από ένα μηχάνημα ή μια χημική αντίδραση, όταν πεις ότι η υποκειμενική ερμηνεία ενός ανθρώπου στα μόρια της κανέλας Ω! Κανέλα! έχει κάποιο νόημα, ανοίγεις το κουτί της Πανδώρας. Χωρίς να το καταλάβεις, το ίδιο άτομο θα σου πει ότι ερμηνεύει την ησυχία στην κορφή ενός βουνού ως Ω! Υπάρχει μια αιώνια παρουσία γύρω μου και το σκοτάδι στο υπνοδωμάτιο αργά τη νύχτα Ω! Έχω ψυχή που υπερβαίνει τα φυσικά της όρια. Και εκεί κοντά βρίσκεται η τρέλλα.

Είναι πολύ πιο συνετό να ζεις λογικά, όπως κάνει μια μηχανή. Να ψηφίζεις τον άνθρωπο με τις σκληρότερες απόψεις για τους εμπόρους ναρκωτικών. Να πιστεύεις ότι αυτό που είναι αληθινό στη γεύση της κανέλας είναι το πληροφοριακό της περιεχόμενο: λέει στον εγκέφαλό σου – κι αυτό από ένα απλό χημικό ατύχημα, μια και η κανέλα δεν έχει καμία θρεπτική αξία- φάε με, είμαι καλή για σένα. Είναι απολύτως σοφότερο να γελάς με τον άνθρωπο που σου λέει ότι χωρίς την υποκειμενική σου εμπειρία από την κανέλα θα είχες κρεμαστεί στα δεκατρία σου, χωρίς την υποκειμενική εμπειρία της μυρωδιάς του χιονιού που λιώνει η συμπεριφορά σου προς τη μητέρα, τη σύζυγο ή την κόρη σου δεν θα ήταν τίποτα περισσότερο από το Πως θα την κάνω να μου δώσει αυτό που θέλω; Και όπως μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να γευτούν, και όπως ο αρχηγός του έθνους των ανθρώπων με αχρωματοψία ζει σε ένα μαύρο Βερολίνο ή ένα γκρι Τόκυο ή ένα Λευκό Οίκο χλευάζοντας αυτούς που λένε ότι έχουν αισθήματα για το μπλε χρώμα, έτσι πρέπει να μάθεις να χλευάζεις αυτούς που ήταν στα βουνά και λένε πως ένιωσαν την παρουσία ενός αιώνιου Θεού, και να απορρίπτεις οποιοδήποτε συμπέρασμα έβγαλαν από αυτή τους την εμπειρία.

Αλλιώς -αν αφήσεις το συναίσθημα να σε ξεγελάσει στο να πιστεύεις ότι υπάρχει κάτι μοναδικό και υπερβατικό στην ανθρώπινη υποκειμενικότητα- μπορεί να βρεθείς να αναρωτιέσαι γιατί έχεις οργανώσει τη ζωή σου σαν να μην ήσουν τίποτα άλλο εκτός από μια μηχανή για την δυσάρεστη παραγωγή και ευχάριστη κατανάλωση εμπορευμάτων. Και γιατί, στο όνομα της υπεύθυνης ανατροφής, ενθαρρύνεις τα παιδιά σου προς το ίδιο ήθος κατανάλωσης, εάν το υλικό δεν είναι η ουσία της ανθρωπότητας: γιατί εγγυάσαι ότι η ζωή τους θα είναι τόσο σωριασμένη με εμπορεύματα όπως και η δική σου, με κύκλους εργασιών, εισαγωγή εξαγωγή, έτσι ώστε θα ζουν μόνο για να διαιωνίζουν το σύστημα και δεν θα πεθάνουν  παρά μόνο όταν θα έχουν φθαρεί εντελώς. Μπορεί ν’ αρχίσεις να ανησυχείς ότι με κάθε συσκευή που αγοράζεις, κάθε κομμάτι πλαστικού που πετάς, κάθε γαλόνι ζεστού νερού που καταναλώνεις κάθε μετοχή που πουλάς, κάθε μίλι που οδηγείς επισπεύδεις τη μέρα που δεν θα υπάρχει πια στον κόσμο γή ή νερό ή αέρας που δεν έχει αλλάξει, τη μέρα που η άνοιξη θα μυρίζει σαν υδροχλωρικό οξύ και η καλοκαιρινή βροχή θα έχει γεύση παραδιχλωροβενζολίου και το νερό της βρύσης θα είναι έντονο κόκκινο και θα έχει γεύση pepsi. Θα τρως κοτόπουλο το ένα βράδυ, μοσχάρι το επόμενο, κοτόπουλο το μεθεπόμενο και όλα τα δάση θα έχουν την ίδια ποικιλία πεύκου ή πλατάνου και ακόμα και χιλιάδες μίλια μακριά από τις ακτές ο πυθμένας του ωκεανού θα είναι στρωμένος με σκουριασμένα σκουπίδια και πλαστικά μπουκάλια, και μόνο τόνοι, σαρδέλες και γαρίδες θα κολυμπάνε εκεί, και ακόμα και τη νύχτα σε μια μακρινή βουνοκορφή ο άνεμος θα μυρίζει σαν αναθυμιάσεις McDonalds και θα ακούς συναγερμούς αυτοκινήτων και τηλεοράσεις και τον θόρυβο των αεροπλάνων μέσα στα οποία οι επιβάτες θα έχουν την επιλογή Κοτόπουλο … ή μοσχάρι; – και η φύση στη οποία έξυπνα ή όχι κάποιοι ένιωσαν την έμφυτη αιωνιότητα, θα είναι νεκρή και οι εφημερίδες που θα μπορείς να διαβάσεις στην οθόνη του υπολογιστή που αγόρασες δουλεύοντας σκληρά σε μια άλλη οθόνη θα σου λένε ότι Ο Άνθρωπος είναι ελεύθερος και όλοι είναι ίσοι και ότι Το Μίνι Γκολφ είναι το νέο παιχνίδι της πόλης. Και πόσο ενοχλητικό θα είναι να ανακαλύψεις ότι αυτός ο κόσμος δεν είναι αρκετός. Έτσι, για τη δική σου ησυχία, μιας και τίποτα δεν μπορεί να αποδειχτεί ή καταρριφθεί έτσι κι αλλιώς -εφόσον η επιστήμη σου αποκλείει εαυτόν από το ν’ απαντήσει ακριβώς αυτές τις ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με την ικανότητα του μυαλού να αισθάνεται αυτό που απόλυτα και επαληθεύσιμα δεν είναι εκεί- μήπως είναι πιο ασφαλές να υποθέσεις ότι οι μηχανές έχουν τις δικές τους εικονικές ψυχές και αισθήματα;

______________________________________

Ένα ακόμα απόσπασμα από το μυθιστόρημα Strong Motion του Jonathan Franzen – για τη μετάφραση Narrator

σελιδοδείκτης: http://wp.me/p1pa1c-glT

Advertisements

Ετικέτα: Λογοτεχνία, βιβλία, Jonathan Franzen, Strong Motion

Posted in: Ζωή, Κείμενα, Πολιτισμος