Η Αναρχική Υποκουλτούρα

Του  Niccolò Machiavelli

για την μεταφορά, Back Door Man

Εισαγωγή

Το παρόν κείμενο αποτελεί μια ελεύθερη εισαγωγή στην ενδιαφέρουσα κριτική του Feral Faun, με τίτλο: “Η Αναρχική Υποκουλτούρα”, η οποία θα δημοσιευθεί σε επόμενη ανάρτηση, λόγω της μεγάλης έκτασης και των δύο κειμένων.

«Όταν ο σοφός δείχνει με το δάχτυλο το φεγγάρι, ο ηλίθιος κοιτάζει το δάχτυλο»

Είχε γραφεί πριν λίγο καιρό στο blog του Παραλληλογράφου, ότι, αν το συγκεκριμένο ρητό αναφερόταν στα κοινωνικά κινήματα της εποχής μας και κυρίως αυτά των δυτικών κοινωνιών, ο σοφός θα συμβόλιζε την ίδια την Ζωή και τις απαιτήσεις της, το δάχτυλό του θα συμβόλιζε τα κοινωνικά κινήματα και τον έμπρακτο προσανατολισμό τους, αυτό δηλ. που δείχνουν (την πορεία προς…), ενώ το φεγγάρι θα συμβόλιζε την τελική (να το θέσουμε και λίγο καταχρηστικά) ουτοπία.

Ο ηλίθιος δε, αυτού του ρητού θα συμβόλιζε όλους εκείνους που, ανίκανοι και φοβισμένοι να ξεφύγουν από την λογική του ετεροκαθορισμού και να αντιμετωπίσουν ώριμα τις απαιτήσεις ενός προσωπικού και συλλογικού αυτοκαθορισμού, κοιτάζουν το “δάχτυλο” συμμετέχοντας στα κοινωνικά κινήματα ως οπαδοί, ακολουθώντας τα πολλές φορές ως ουραγοί, λες και τα κοινωνικά κινήματα αποτελούν μια μικροαστική αγέλη. Μια αγέλη που αποτελεί πιστό αντίγραφο ενός από τους μικροαστικούς πυλώνες του αστικού συστήματος (δηλ. της μικροαστικής καταναλωτικής αγέλης), με διαφορετικές όμως, αφετηρίες, όρους, συμβολισμούς και διαθέσεις.

Μια αγέλη που όπως δείχνει και η πρακτική των κοινωνικών κινημάτων, πολλές φορές δρα ανώδυνα και αναποτελεσματικά ή συμβολικά και συμβατικά ενάντια στην αστική κυριαρχία, η οποία κυριαρχία, πολλές φορές, χρησιμοποιεί αυτές ακριβώς τις υποτιθέμενες δράσεις εναντίων της, τελικά υπέρ της (σ’ αυτό το σημείο δεν παραγνωρίζονται οι όποιες νίκες και τα όποια θετικά αποτελέσματα από τους αγώνες των κοινωνικών κινημάτων εναντίων της αστικής κυριαρχίας).

Πρόσφατα παραδείγματα μπορούμε να αντλήσουμε από όλη αυτή την κινηματική παρωδία που διαδραματίζεται κατά διαστήματα στην πλατεία Συντάγματος και αναφέρομαι στις πορείες, και στις ανώδυνες, όπως είδαμε, για το αστικό σύστημα, συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής κ.λπ. Και μη μου πείτε ότι αποτελεί τουλάχιστον μια αξιόλογη νίκη ενάντια στην κυριαρχία η «πτώση» του Γ. Παπανδρέου, γιατί το ζήτημα δεν είναι η άνοδος ή η πτώση του οποιουδήποτε πρωθυπουργικού φερέφωνου της νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας στον ελλαδικό χώρο, ούτε αυτό, εν προκειμένω, θα μπορούσε να αποτελέσει τo “πρώτο βήμα” για να μπούμε σε μια υποτιθέμενη επαναστατική τροχιά ανατροπής του απάνθρωπου αστικού καθεστώτος.

Επιπρόσθετα, ένα δεύτερο ζητούμενο δεν είναι, αν τελικά θα μπορούσαμε να εισβάλουμε ή όχι μέσα στην Βουλή για να αποτρέψουμε την ψήφιση των επίμαχων νομοσχεδίων, γιατί η απάντηση είναι: Ναι. Με τόσο κόσμο θα μπορούσαμε να εισβάλουμε μέσα στην Βουλή. Τουλάχιστον μέχρι το “προαύλιο”. Τρόποι χρειάζονται, οργάνωση και εξεγερσιακές τακτικές. Τίποτε άλλο. Αλλά και να κατορθώναμε τελικά να εισβάλουμε μέσα στην Βουλή, καθώς και να αποτρέπαμε προσωρινά την ψήφιση αυτών των αντιλαϊκών νομοσχεδίων, τι «κέρδος» θα είχαμε; Και όταν μιλάω για «κέρδη», αναφέρομαι στα πραγματικά «κέρδη» που θα αποκόμιζε ο ελληνικός λαός από αυτή την ενέργεια, καθώς αυτό το γεγονός από μόνο του θα αποτελούσε περισσότερο μια επαναστατική ενέργεια “διαφημιστική” προς τον λαό, παρά οτιδήποτε άλλο.

Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι τελικά καταφέρναμε να εισβάλουμε στην Βουλή, αποτρέπαμε την ψήφιση των επίμαχων νομοσχεδίων, έστω και προσωρινά και στην συνέχεια αποχωρούσαμε.

Αυτή η ενέργεια από μόνη της (της εισόδου μας στην Βουλή) θα είχε ενδεχομένως μια τεράστια απήχηση στον κόσμο (εργάτες, υπαλλήλους, μικρομεσαίους, κ.ά). Έτσι, το επόμενο κάλεσμα προς το Σύνταγμα, αντί να έχει 500 χιλ. διαδηλωτές θα είχε 1 εκατ. . Τα καθεστωτικά ΜΜΕ εκεί που μίλαγαν για… 50 χιλ. διαδηλωτές, τώρα θα μιλούν για 100 χιλ., ενώ τα πιο … εναλλακτικά για 120 χιλ. διαδηλωτές.

Ε, και;

Όλος αυτός ο κόσμος που μαζεύεται κατά καιρούς στις πορείες στο Σύνταγμα μήπως θα κατάφερνε ένα σημαντικό πλήγμα στο σύστημα, αν επιχειρούσε στα σοβαρά μια πολυήμερη ή και πολύμηνη κατάληψη της Βουλής, καθώς και άλλων κτιρίων κρατικής και οικονομικής εξουσίας; Και όλα αυτά συνδυασμένα και με άλλες παράλληλες δράσεις, ενέργειες καθώς και προπαγάνδισης όλων αυτών των ενεργειών σε Ελλάδα και εξωτερικό;

Για να γίνει όμως κάτι παρόμοιο απαιτείται πρώτα απ’ όλα να τα βρουν μεταξύ τους τα κοινωνικά κινήματα, να ανοιχτούν ουσιαστικά στον λαό, να απαλλαγούν από την τυραννία του αλάθητου.

Επίσης απαιτείται οργάνωση, συλλογικότητα, υπευθυνότητα, συντονισμός, πολιτικές στρατηγικές, τρομερή αλληλεγγύη, αλλά και κινηματικοί μηχανισμοί κινητοποίησης/δράσης, καθώς και εκτελεστικοί των αποφάσεων των όποιων συνελεύσεων ή επιτροπών σχηματίζονταν γι’ αυτό το θέμα, κ.ά. .

Όλες αυτές λοιπόν οι ομάδες και συλλογικότητες που μαζεύονται κατά καιρούς στο Σύνταγμα, δεν κατανοούν την αναποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης τους επαναστατικής … πράξης; Αν, ναι, τότε γιατί κατεβαίνουν στο Σύνταγμα; Για να δηλώσουν απλώς το παρόν; Για το θεαθήναι; Για να μην τους πουν οι υπόλοιποι … συμβιβασμένους και αυτοί με την σειρά τους θιχτούν;

Πέρα από το ότι η συμμετοχή των διαδηλωτών στο Σύνταγμα στέλνει ένα “μήνυμα”, αν και λίγο συγκεχυμένο, σε Ελλάδα, Ευρωζώνη και σε όποια άλλα κράτη προχωρούν σε περικοπές, στέλνει μερικούς μπάτσους και διαδηλωτές στο νοσοκομείο ή στην ασφάλεια, άντε σπάζονται και κάποια μάρμαρα από τη Μεγάλη Βρετάνια, τι άλλο εξυπηρετεί αυτή η φαντασιακή βόλτα έξω από την Βουλή;

Όποιος το κατανοεί αυτό, γιατί δεν κάνει κάτι διαφορετικό; Γιατί δεν την βλέπει πραγματικά ανατρεπτικά; Γιατί δεν κάνει την αρχή; Μήπως τελικά τα κοινωνικά κινήματα αρκούνται αυτάρεσκα στον οπαδικό τους ρόλο, και αν ναι, γιατί κάποιος άλλος κόσμος δεν κάνει κάτι διαφορετικό [i] ;

Όλα αυτά τα έχει σκεφθεί κανένας; Και αν τα έχει σκεφθεί με ποιόν τρόπο τα έχει αντιμετωπίσει ή διαχειριστεί και αναφέρομαι κινηματικά πάντα; Γιατί, αν απλώς τα έχει σκεφθεί και δεν έχει μπει στον κόπο να αλλάξει πορεία και μάλιστα άμεσα, τότε μιλάμε απλώς για μια κατάσταση κινηματικής… ψυχεδέλειας.

Γιατί λοιπόν τέτοια παθητικότητα; Γιατί να σερνόμαστε σαν τα πρόβατα ή σαν να πηγαίνουμε “βόλτα” όταν πρόκειται για τόσο σημαντικά θέματα; Γιατί δεν αναλαμβάνουμε πιο ενεργητικούς και αποφασιστικούς ρόλους είτε ατομικά είτε συλλογικά;

Για να επανέλθουμε, όλοι αυτοί οι “οπαδοί” των κοινωνικών κινημάτων, αντί να πορεύονται προς το “φεγγάρι”, βαυκαλίζονται (για πάρα πολλούς λόγους), εντασσόμενοι σε μια άτυπη “υποκουλτούρα”, που έχει δημιουργηθεί στα κοινωνικά κινήματα.

 Μια υποκουλτούρα που συνήθως αποτρέπει τα συγκεκριμένα κοινωνικά κινήματα, άρα και τις συγκεκριμένες πολιτικές οντότητες που τα απαρτίζουν, να λειτουργήσουν, κατ’ ουσία, ανατρεπτικά, και να υλοποιήσουν κάποιον κοινωνικό μετασχηματισμό σε έναν μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό και γιατί όχι σε ένα βαθμό μιας άπιαστης (μέχρι πρότινος) ουτοπίας. Μια υποκουλτούρα που εν τέλει στέκεται εμπόδιο στην εκτίναξη των ίδιων των πολιτικών κινημάτων (και των όποιων πολύμορφων κοινωνικών δομών διαθέτουν) προς το φεγγάρι…

Τα αυτοδιαχειριζόμενα εγχειρήματα μπορούν να καλύψουν την κατάρρευση του νεοφιλελευθερισμού και να προδιαγράψουν τις ουτοπίες του παρόντος.

“Ο καπιταλισμός, ο οποίος ισχυρίζεται ότι παράγει την Τάξη μέσα από την αναπαραγωγή της επιθυμίας, στην πραγματικότητα πηγάζει από την παραγωγή «έλλειψης» και αναπαράγεται μέσα από την άρνηση, την αλλοτρίωση και τη μη εκπλήρωση επιθυμιών”

 Hakim Bey

Με την συνεχιζόμενη πτώση των πολιτικο-οικονομικών πυλώνων του νεοφιλελευθερισμού και την δρομολογηθείσα εσωστρέφεια των οικονομικών συστημάτων της Δύσης, δημιουργείται στο προσκήνιο ένα τεράστιο πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και κάποιες φορές γεω-στρατηγικό κενό.

Ένα κενό που δεν δίνει “απαντήσεις” και κυρίως αδυνατεί όλο και περισσότερο, να λύσει τις βασικές βιοτικές ανάγκες της συντριπτικής πλειοψηφίας του κόσμου στις δυτικές κοινωνίες.

Ένα κενό που θα μπορούσε όμως να καλυφθεί (και όχι μόνο εν μέρει) στο άμεσο μέλλον, από έναν πολύμορφο αυτοδιαχειριζόμενο κοινωνικό ιστό εκ μέρους των κοινωνικών κινημάτων.

Κατ’ ουσία αναφερόμαστε σε ένα είδους “κοινωνικού μετασχηματισμού” από τα κάτω (αυτοδιαχείριση) που θα μπορούσε να επικρατήσει κατά έναν μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, ανάλογα με τις δυνατότητες, τις δυνάμεις, και κυρίως τις “ανάγκες” και τις ιδεολογικές κατευθύνσεις.

Έναν κοινωνικό μετασχηματισμό που θα αναγάγει το μετα-νεοφιλελεύθερο τοπίο της παγκόσμιας κυριαρχίας, όπως αυτό διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή, σε “διπολικό”, με προοπτική πάντα έναν περισσότερο ολοκληρωμένο κοινωνικό μετασχηματισμό, αντικυριαρχικής-αντικαπιταλιστικής κατεύθυνσης και ποιότητας.

Αυτός ο κοινωνικός μετασχηματισμός (κατά έναν μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό) θα μπορούσε να σταθεί απέναντι και ενάντια στην αστική κυριαρχία. Ίσως θυμίζει λίγο στους παλαιότερους τον παγκόσμιο “διπολικό” γεω-στρατηγικό χάρτη, όπως αυτός είχε διαμορφωθεί μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ των χωρών της δύσης και του σιδηρούν παραπετάσματος (ΕΣΣΔ).

Μόνο που στην περίπτωση που αναφερόμαστε, ο πραγματικά αντίθετος πόλος, αυτός δηλ. των κοινωνικών κινημάτων, θα δρα περισσότερο μοριακά και από τα κάτω.

Θα δρα μοριακά, καθώς θα δημιουργεί αυτοδιαχειριζόμενες δομές ή και ζώνες (ή όπου γίνεται θα μετασχηματίζει τις ήδη υπάρχουσες καθεστωτικές δομές), όχι σε ένα ολοκληρωμένο πολιτικο-οικονομικό, κ.λ.π πλαίσιο, καθώς αυτή την στιγμή κάτι παρόμοιο δεν είναι εφικτό, (εκτός και αν το παράδειγμα των Ζαπατίστας μπορεί να θεωρηθεί ότι εξελίσσεται σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο αυτοδιαχείρισης) [i].

Αυτός ο αντίθετος λοιπόν πόλος ενάντια στην κυριαρχία θα δρα μοριακά, καθώς θα αναφέρεται σε μεμονωμένες πτυχές, όπως :

Πολιτειακές (βλ. συνελεύσεις γειτονιάς, δήμων, χωριών, πόλεων και αγώνες για να καθιερωθούν τα προηγούμενα και σε επίπεδο εκτελεστικών αρμοδιοτήτων, κ.ά,)

Οικονομικές (βλ. αυτοδιαχειριζόμενα καταστήματα, σούπερ μάρκετ, εταιρίες, λαϊκές αγορές, νοσοκομεία, συνεργατικές βαριές βιομηχανίες, που σχηματίζονται από κοοπερατίβες όπως αυτή της Mondragon 1, κ.λπ)

Κοινωνικές (βλ. εργατικά συνδικάτα, πολιτικές καταλήψεις στέγης, κοινωνικά κέντρα, κέντρα υγείας, αυτοδιαχειριζόμενα ΜΜΕ, διασκέδαση, τέχνη κ.λ.π), καθώς και κινήματα που θα αποτελούν την άτυπη ή και την φανερή πολιτική “ομπρέλα” αυτών.

Με άλλα λόγια, σκεφτείτε ένα μετα-νεοφιλελεύθερο “διπολικό” τοπίο παγκοσμίως, όπου ο ένας πόλος θα αποτελείται από την μετα-νεοφιλελεύθερη κυριαρχία και ο άλλος πόλος θα αποτελείται από χιλιάδες ή και από εκατομμύρια αυτοδιαχειριζόμενα εγχειρήματα, εν μέσω αυτής (ή και έξω από αυτήν), σε ένα πολιτειακό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο και ταυτόχρονα με αυτά θα συνυπάρχουν χιλιάδες ή και εκατομμύρια ολοκληρωμένοι θύλακες αυτοδιαχείρισης στον παγκόσμιο χάρτη.

Που ο ένας πόλος δηλ. θα αποτελείται από τις δυνάμεις της μετα-νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας (όποια προοδευτική ή συντηρητική πολιτική ταμπέλα ή απόχρωση και αν έχει αυτή) και ο άλλος πόλος θα αποτελείται από χιλιάδες εγχειρήματα και πειραματισμούς αυτοδιαχείρισης (είτε σε ένα γεωγραφικό είτε σε ένα μοριακό επίπεδο), που θα εκτείνονται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης.

Εγχειρήματα, όπως είναι αυτό των “Ζαπατίστας” (των οποίων το μοντέλο αυτοδιαχείρισης εξελίσσεται σε ένα ολοκληρωμένο, κατά την γνώμη μου πλαίσιο) ή θα αποτελείται, ο ίδιος πάντα πόλος, από χιλιάδες άλλα παραδείγματα αυτοδιαχείρισης όπως είναι αυτά του “Κινήματος των Ακτημόνων”, οι οποίοι δημιουργούν στην Βραζιλία μοντέλα αυτοδιαχείρισης σε ένα όμως περισσότερο μοριακό και “μεμονωμένο ” επίπεδο, καθώς βρίσκονται διάσπαρτοι, αν και σε συνήθως ολοκληρωμένους θύλακες αυτοδιαχείρισης, σε ολόκληρη την επικράτεια της Βραζιλίας.

Μέσα στο παράδειγμα του “Κινήματος των Ακτημόνων”, εντάσσονται και τα ποικίλα πειράματα αυτοδιαχείρισης που διεξάγονται μεμονωμένα-μοριακά σε ολόκληρο τον πρώτο και τον τρίτο κόσμο, τα οποία ήδη στις ΗΠΑ προσμετρούνται σε κάποιες χιλιάδες (καταστήματα, μικροεπιχειρήσεις, παζάρια, καταλήψεις και κυρίως αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες).

Μεταξύ όλων αυτών των κοινωνικών πειραμάτων που θα ανήκουν είτε στο ένα είτε στο άλλο μοντέλο αυτοδιαχείρισης, είναι αναγκαία και η οργανική συνεργασία μεταξύ τους, η οργανωτική, καθώς και η συνεργατική.

Κυρίως όμως πρέπει να αποτελέσουν μια βάση για το άμεσο μέλλον και μάλιστα συνειδητή, μέσα από την οποία αναγκαστικά θα ξεπηδήσουν καινούργιες κοινωνικές ανάγκες, κουλτούρες, πολιτικές δυνάμεις με τις αντίστοιχες απαιτήσεις, διεκδικήσεις, προοπτικές και αρνήσεις του υπάρχοντος.

Φυσικά, αυτός ο «διπολικός χάρτης», όπως περιγράφηκε πιο επάνω, δεν είναι και το ζητούμενο ούτε θα πρέπει να είναι και το ζητούμενο των κοινωνικών κινημάτων. Ούτε θα πρέπει να διοχετεύεται αποκλειστικά και μόνον στην αυτοδιαχείριση η εξεγερτική δράση, ορμή και προοπτική, παρά μόνον εκεί που είναι αναγκαία και αποτελεσματική. Πόσω μάλλον όταν πρόκειται για την παθητική συμμετοχή κάποιου σε πειράματα αυτοδιαχείρισης, η οποία και θα του εξασφάλιζε απλώς μια εν δυνάμει πολιτική ταμπέλα, προκειμένου να γίνει αρεστός από τον οποιοδήποτε κοινωνικό του περίγυρο.

Αυτός λοιπόν ο «διπολικός χάρτης» και συγκεκριμένα ο αυτοδιαχειριστικός πόλος, θα μπορούσε να αποτελέσει το εφαλτήριο για πιο ολοκληρωμένους κοινωνικούς αγώνες, μετασχηματισμούς, πειραματισμούς και εν τέλει “ουτοπίες”. Έμπρακτες «Ουτοπίες», μεμονωμένες ή και γενικευμένες, που θα επεκτείνονται σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο αυτοδιαχείρισης ή ακόμη και σε ένα ολοκληρωμένο γεωγραφικό επίπεδο αυτοδιαχείρισης, όπως εντός των συνόρων ενός αστικού κράτους, το οποίο όμως μέσα από αυτή την “ολοκληρωμένη γεωγραφικά” αυτοδιαχειριζόμενη διαδικασία θα έχει ουσιαστικά αυτοκαταργηθεί- ατροφήσει ως τέτοιο. Κάτι παρόμοιο όμως ενέχει τον κίνδυνο το συγκεκριμένο αστικό κράτος να δείξει τα δόντια του και την βάρβαρη επιθετικότητά του, πράγμα το οποίο αυτά τα αυτοδιαχειριζόμενα πειράματα πρέπει να έχουν πάντα κατά νου και να είναι και ανάλογα προετοιμασμένα (και όχι μόνον σε ένα επίπεδο μιας κινηματικής στρατιωτικής άμυνας). Και εδώ μη ξεχνάμε ότι οποιοδήποτε ειλικρινές κοινωνικό εγχείρημα σε οποιοδήποτε γεωγραφικό και πολιτικοκοινωνικό επίπεδο και αν εκτείνεται, αν δεν “τρέφεται” από τις πηγές της Ουτοπίας, τότε μοιραία θα μαραζώσει. Ή να το θέσουμε και διαφορετικά, το είδος και οι “ποιότητες“ της  Ουτοπίας που έχει κάποιο κοινωνικό πείραμα καθορίζει αντιστοίχως και το είδος και τις “ποιότητες“ του ίδιου του κοινωνικού πειράματος, καθώς και την κατεύθυνσή του, αλλά και το μέχρι που σκοπεύει να το φτάσει το συγκεκριμένο κοινωνικό πείραμα.

Σχετικά πρόσφατο και γενικευμένο παράδειγμα υπήρξε η ιστορία της ΕΣΣΔ, η οποία ήδη από την εποχή του Στάλιν έπαψε να πιστεύει σε Ουτοπίες, τις οποίες όμως αντικατέστησε με τις Χίμαιρες, για να μπορεί να υπάρξει ως τέτοια (ως ένα νέο-τσαρικό κράτος). Χίμαιρες που άκουγαν στο όνομα της παγκόσμιας σοβιετικής επικράτησης, του γεω-στρατηγικού προβαδίσματος έναντι των ΗΠΑ, του τεχνοκρατικά απάνθρωπου σοβιετικού εκσυγχρονισμού, μιας ψευδεπίγραφης, καταναγκαστικής και μονολιθικής κολεκτιβοποίησης, με έντονα ιεραρχικά, κομματικά και “αντιπροσωπευτικά“ στοιχεία κ.ά, και με τόσο όμως καταστροφικά αποτελέσματα για τον λαό της και για την ίδια την υπόθεση του σοσιαλισμού.

Το τώρα είναι η πραγματικότητα. Πυξίδα μέσα σ’ αυτήν είναι η πράξη. Στο απροσδιόριστο μέλλον βρίσκεται η Ουτοπία. Το ένα εξαρτάται από το άλλο. Το ένα τρέφει το άλλο και αλληλεπιδρά με το άλλο, αν και το ένα λειτουργεί με εντελώς διαφορετικές λογικές από το άλλο. Και τα δύο αποτελούν μέρη του ίδιου του Συντακτικού της Ζωής, που μέσα στις φλέβες της κυλάει η Πνοή.

Tα εξεγερτικά προτάγματα διασφαλίζουν την ανατρεπτική δράση των αυτοδιαχειριζόμενων εγχειρημάτων απέναντι στα μοντέλα ετεροκαθορισμού

Η κατ’ ουσία εξεγερτική και ανατρεπτική, δράση, κατεύθυνση και προοπτική (και η άμεση σύνδεση των αυτοδιαχειριζόμενων πειραμάτων με αυτούς τους παράγοντες), αποτελούν τους βασικούς ρυθμιστές, βάση των οποίων διασφαλίζεται η αντι-συστημική δράση και λειτουργία των αυτοδιαχειριζόμενων πειραμάτων.

Σε διαφορετική περίπτωση, η αστική κυριαρχία γνωρίζει πολύ καλά για τα ποικίλα οφέλη που η ίδια μπορεί να αντλήσει από την λειτουργία των αυτοδιαχειριζόμενων πειραμάτων, κυρίως σε τοπικό επίπεδο. Οφέλη οικονομικά (τόνωση ή και δημιουργία μιας εθνικής οικονομίας, κ.λπ) και κοινωνικά (ανεργία, κ.ά.).

Το παράδειγμα των αυτοδιαχειριζόμενων κιμπούτς στο Ισραήλ το επιβεβαιώνει.

Η μόνη επιλογή που είχε το Ισραήλ, όταν απέκτησε κρατική υπόσταση, προκειμένου να αναπτυχθεί οικονομικά ήταν τα αυτοδιαχειριζόμενα (συμμετοχικά και οικονομικής και πολιτικοκοινωνικής ισότητας) κίμπουτς, τα οποία σύντομα εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την ισραηλινή επικράτεια, δεδομένου ότι το Ισραήλ, ως κράτος, έθεσε τις βάσεις του στην μέση της ερήμου, χωρίς καμιά αξιόλογη πλουτοπαραγωγική πηγή.

Περίπου είκοσι χρόνια αργότερα ήρθαν και τα μεγάλα οικονομικά πακέτα από τις ΗΠΑ και την Δύση γενικότερα. Χωρίς όμως τις αναγκαίες οικονομικές και κοινωνικές βάσεις και την οικονομική ανάπτυξη που δημιούργησαν τα αυτοδιαχειριζόμενα κίμπουτς, τα οικονομικά πακέτα της Δύσης προς το Ισραήλ δεν θα έβρισκαν πρόσφορο έδαφος για να ευδοκιμήσουν.

Στην προκειμένη περίπτωση, τα κίμπουτς δημιούργησαν μια ισχυρή οικονομία για το Ισραήλ, αν και οι σχεδιαστές και δημιουργοί των κίμπουτς ήταν συνήθως μεμονωμένοι, κυρίως σοσιαλιστές ισραηλίτες της διασποράς, οι οποίοι εμπνέονταν από τα απελευθερωτικά χωρία των κειμένων του σιωνισμού.

Καταλαβαίνουμε ότι τα πειράματα αυτοδιαχείρισης αποκτούν ένα πραγματικό και ένα σαφές ανατρεπτικό νόημα μόνο μέσα στα πλαίσια της ποικίλης δράσης των εξεγερτικών κοινωνικών κινημάτων. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι εκ των πραγμάτων δεν θα προσφέρουν άθελά τους και κάποια οφέλη προς στην κυριαρχία, λόγω της αλληλεπίδρασης τους με το καπιταλιστικό σύστημα, εντός του οποίου ουσιαστικά λειτουργούν αυτά τα εγχειρήματα αυτοδιαχείρισης.

Κοιτάτε την αντιμετώπιση (πολλές φορές “θετική”) που έχουν στις μέρες μας τα αντίστοιχα πειράματα στις ΗΠΑ από το εκεί οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο.

Σ’ αυτό όμως το σημείο το θέμα δεν είναι αυτό, αλλά το διαλεκτικό αποτέλεσμα (το τελικό αποτέλεσμα, αυτό δηλ. που θα επικρατήσει) της εγελιανής εξίσωσης : Δράση (των αυτοδιαχειριζόμενων πειραμάτων) ↔ Αντίδραση (της αστικής κυριαρχίας, όποια ταμπέλα κι αν έχει αυτή) => τελική Σύνθεση (= το διαλεκτικό αποτέλεσμα), όλη λοιπόν αυτή η αλληλεπίδραση να είναι τελικά υπέρ των αυτοδιαχειριζόμενων εγχειρημάτων και όχι υπέρ της υπάρχουσας κυριαρχίας.

Εκτός αυτού, πάντα πρέπει να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας και την μαρξιστική θεωρεία του “εποικοδομήματος”, σύμφωνα με την οποία το είδος και ο προσανατολισμός της οικονομικής παραγωγής, καθώς και το είδος και ο προσανατολισμός της κοινωνικής διάρθρωσης κάθε ιστορικής εποχής που προέρχεται αναγκαστικά από την πρώτη, αποτελούν τη βάση για το είδος και τον προσανατολισμό της πολιτικής και πνευματικής ιστορίας αυτής της εποχής.

Όσο μετασχηματίζεται η οικονομική παραγωγή (π.χ. αυτοδιαχειριστικά) και αναγκαστικά και η κοινωνική διάρθρωση, μετασχηματίζονται και το πολιτικό σύστημα/η γενικότερη κουλτούρα και μάλιστα προς την ίδια κατεύθυνση όπου κινείται και o συγκεκριμένος οικονομικο-κοινωνικός μετασχηματισμός, καθώς προκύπτουν καινούργιες ανάγκες.

 La nueva esperanza…

Όλα αυτά θα εξαρτηθούν καθαρά από την γενικότερη στάση που θα κρατήσουν τα κινήματα πλέον αυτοδιαχείρισης, απέναντι και ενάντια στο κυρίαρχο κρατικό και οικονομικό μοντέλο, χωρίς να εξαιρέσουμε και τις όποιες αναπόφευκτες στρατηγικές αναδίπλωσης απέναντι στην κατά τόπους αστική κυριαρχία.

Πάντως, βασική παράμετρος όλων αυτών είναι η ίδια η πραγματικότητα, με τις συγκεκριμένες ανάγκες, απαιτήσεις και ανατροπές της, ενώ πυξίδα μέσα σε αυτήν αποτελεί η ίδια η πράξη, καθώς αυτή και μόνον αυτή χαράσσει διαδρομές και είναι ικανή να σε εκτινάξει πραγματικά στο … φεγγάρι.

Επίμετρο

Σχετικά με την Ομοσπονδοποίηση των αυτοδιαχειριζόμενων πειραμάτων και δομών

Δεν αναφερθήκαμε σχεδόν καθόλου στον συντονισμό μεταξύ αυτών των εγχειρημάτων αυτοδιαχείρισης, όπου αυτός χρειαστεί ή χρειάζεται. Τον συντονισμό τους δηλαδή, σε μια στενή γεωγραφική μικροκλίμακα ή και σ’ ένα διευρυμένο γεωγραφικό επίπεδο, με άλλα λόγια στο θέμα της ομοσπονδοποίησης και μάλιστα από τα “κάτω “. ΄Ισως να είναι και λίγο νωρίς για κάτι παρόμοιο, πόσω μάλλον όταν το πρώτο βήμα είναι η δημιουργία (και η συνεργασία με τα ήδη υπάρχοντα) πολυάριθμων αυτοδιαχειριζόμενων πειραμάτων και δομών που θα επεκτείνονται δυναμικά σε μια παγκόσμια κλίμακα και ουσιαστικά θα αποτελούν ένα ισχυρό αντίπαλο δέος απέναντι και ενάντια στην αστική κυριαρχία (ο “διπολικός χάρτης“ που αναλύθηκε πιο επάνω ). Σχετικά δε με το ζήτημα της ομοσπονδοποίησης, δεν πρέπει να αγνοήσουμε ότι στα μεγαλύτερα πειράματα αυτοδιαχείρισης που υπάρχουν αυτή τη στιγμή λειτουργούν παρόμοιες πολιτειακές και οργανωτικές λειτουργίες και δομές (Βλ. Ζαπατίστας, Κίνημα των Ακτημόνων, Συμβούλια Αυτοχθόνων σε Λατινική Αμερική, αυτοδιαχειριζόμενα οικονομικά μοντέλα σε ΗΠΑ, κολεκτίβες σε ΗΠΑ και σε Αφρική κ.ά).

Πάντως, η λειτουργία της ομοσπονδοποίησης από τα “κάτω“, νοείται μόνον όταν οι προσωρινά εκλεγμένοι “εκπρόσωποι” των κατά τόπους αυτοδιαχειριζόμενων δομών μεταφέρουν προς συζήτηση και προς ψήφιση τις αποφάσεις και τα αιτήματα αυτών των δομών και μάλιστα σε συντονιστικά συμβούλια (ομοσπονδοποιημένα/ο) που λειτουργούν αντι-ιεραρχικά, συμμετοχικά και η ύπαρξη-λειτουργία αυτών των συμβουλίων να εξαρτάται άμεσα από τις γενικότερες κατευθύνσεις που θα δίνουν αυτές οι αυτοδιαχειριζόμενες δομές. Ομοσπονδοποιημένα δε συμβούλια που οι συνεδριάσεις τους θα είναι ανοικτές στον κόσμο (εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων).

Η ομοσπονδοποίηση λοιπόν από τα “κάτω“, νοείται μόνον όταν αυτοί οι “εκπρόσωποι” των αυτοδιαχειριζόμενων δομών είναι άμεσα Αιρετοί, δηλ. όταν τελειώσει η δουλειά-θητεία για την οποία εκλέχτηκαν, αυτομάτως αυτοκαταργούνται (εκτός πάντα εξαιρέσεων), διαφορετικά αποκτούν δυσανάλογη πολιτική και κοινωνική δύναμη και επιρροή.

Ακόμα, όταν αυτοί οι “εκπρόσωποι” είναι άμεσα Ανακλητοί, δηλ. όταν ανά πάσα ώρα και στιγμή οι αυτοδιαχειριζόμενες δομές έχουν το δικαίωμα να ανακαλέσουν τον κάθε προσωρινά εκλεγμένο “εκπρόσωπό” τους, π.χ. σε περίπτωση που κάποιος “εκπρόσωπος” δεν κάνει καλά την δουλειά του ή αδιαφορεί γι’ αυτό για το οποίο εκλέχτηκε ή κοιτά προς ιδία οφέλη, η αντίστοιχη αυτοδιαχειριζόμενη δομή που τον ψήφισε, έχει το δικαίωμα να τον καταργήσει άμεσα ως τέτοιον.

Τέλος, η ομοσπονδοποίηση από τα “κάτω“, νοείται μόνον όταν αυτοί οι “εκπρόσωποι” Ελέγχονται άμεσα από τις κατά τόπους αυτοδιαχειριζόμενες δομές που τους ψήφισαν για να τις εκπροσωπήσουν.

Δουλειά αυτών των “εκπροσώπων” είναι να Μεταφέρουν τις αποφάσεις, τα αιτήματα και τις ανάγκες των αντίστοιχων αυτοδιαχειριζόμενων δομών στα ομοσπονδιακά όργανα και όχι οι ίδιοι να αποφασίζουν αυθαίρετα αντί αυτών των δομών, εκτός και αν με την προσωπική τους πρωτοβουλία “καλυτερέψουν” τις αποφάσεις των αντίστοιχων αυτοδιαχειριζόμενων δομών που εκπροσωπούν, στα ομοσπονδιακά/εκτελεστικά όργανα.

Σε διαφορετική περίπτωση δεν μιλάμε για “εκπροσώπους” των αυτοδιαχειριζόμενων δομών, αλλά για ”αντιπροσώπους” (όπως είναι οι βουλευτές), που οι τελευταίοι εντάσσονται πολιτειακά στην λειτουργία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Μιας τύποις δηλ. δημο-κρατίας, που ως τέτοια έχει και αντίστοιχες μη δημο-κρατικές (μη λαϊκές) πολιτειακές δομές. Έχει δηλαδή δομές κοινοβουλευτικές, που λειτουργούν εκ των άνω (ως ετεροκατευθυνόμενες, που δεν πηγάζουν δηλ. άμεσα από τον λαό) και όχι από τα κάτω (από λαϊκές δηλ. δομές). Ως τέτοιες, αυτές οι κοινοβουλευτικές δομές, λειτουργούν ουσιαστικά ανεξέλεγκτα, καθώς «ελέγχονται» μόνο από τους ίδιους τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς, σχηματίζοντας έτσι μια κλειστή ουσιαστικά κλίκα πολιτικο-οικονομικών συμφερόντων που δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε ουσιαστικό λαϊκό έλεγχο.

Το αποτέλεσμα λοιπόν αυτής της παντελής έλλειψης λαϊκού ελέγχου επάνω στο υπάρχον πολιτικό σύστημα είναι η σχεδόν “αυτόματη “ ανάδυση μιας άρχουσας τάξης, συνήθως οικονομικής (Βλ. μεγαλοαστική τάξη), καθώς και η αυτονόητη πολιτική στήριξη των αντιπροσώπων (βουλευτών) προς αυτή την άρχουσα τάξη για λόγους οικονομικούς, πολιτικούς αλλά και για λόγους επανεκλογής τους (οι βουλευτές/υπουργοί όπως είπαμε δεν υφίστανται κανενός είδους πολιτικό έλεγχο από τον λαό, μόνον “εσωτερικό”, δηλ. από τα αρμόδια κοινοβουλευτικά όργανα, δηλ. από τους δικούς τους και ως γνωστόν ο “δικός” σου συνήθως δεν σε ελέγχει-περιορίζει αλλά σε υποστηρίζει). Με τον ίδιο τρόπο θα αντιμετωπίσει ένας υπουργός ή ένας βουλευτής κυρίως ενός κυβερνώντος κόμματος έναν μεροκαματιάρη και έναν μεγάλο χρηματιστή, εφοπλιστή ή βιομήχανο; Πόσω μάλλον ένα μεγάλο στέλεχος της Goldman Sachs, Morgan Stanley, J. P. Morgan κ.ά. Δηλαδή τραπεζικούς οργανισμούς, από τους οποίους εξαρτώνται άμεσα οι διάφορες κυβερνήσεις. Οικονομικούς οργανισμούς που έχουν την δυνατότητα και την αντίστοιχη ισχύ να ανεβάσουν και να κατεβάσουν κυβερνήσεις και εν μέσω όλων αυτών στέκονται πολιτικά και οικονομικά ευνουχισμένοι οι λαοί, ανήμποροι να αποφασίσουν για τις τύχες τους, τα πραγματικά τους συμφέροντα και την ποιότητα της ζωής τους, καθώς όπως είδαμε, η φύση του πολιτειακού συστήματος του κοινοβουλευτισμού το αποτρέπει δραστικά. Ακόμα και αυτή η δυνατότητα της ισχνής λαϊκής συμμετοχής που σου δίνει π.χ. το ελληνικό σύνταγμα και αναφέρομαι στο δικαίωμα του δημοψηφίσματος, προκειμένου ο ελληνικός λαός να αποφασίσει για την είσοδο ή όχι του ΔΝΤ σ’ αυτόν τον τόπο, αποφεύχθηκε επιμελώς από τους κυβερνώντες (και μάλιστα με νεότερες διατάξεις, το συνταγματικό δικαίωμα του δημοψηφίσματος θα έχει πλέον διακοσμητικό, συμβουλευτικό ρόλο).

Για να επανέλθουμε όμως, οι “αντιπρόσωποι”-βουλευτές με την σειρά τους, δεν μεταφέρουν προς συζήτηση στα αρμόδια κοινοβουλευτικά όργανα τα αιτήματα και τις ανάγκες της λαϊκής βάσης που τους εκλέγει κάθε τέσσερα χρόνια, παρά μόνον κάποιες φορές και για συγκεκριμένους ψηφοθηρικούς-πελατειακούς λόγους, αλλά κυρίως στις περιπτώσεις που ο συγκεκριμένος ψηφοφόρος έχει κάποια οικονομική ή πολιτική δύναμη, είναι γνωστός ή συγγενής με τον συγκεκριμένο βουλευτή. Σε αντίθεση με την λογική της ομοσπονδοποίησης, οι “αντιπρόσωποι”-βουλευτές αποφασίζουν οι ίδιοι αντί αυτών που τους εξέλεξαν, έχουν μόνιμη θητεία (τετραετή) και δεν μπορούν να ελεγχθούν ή να καταργηθούν άμεσα από την λαϊκή βάση που τους ανέδειξε, παρά μόνον από αυτό το πολιτειακό όργανο (Βλ. Βουλή), μέσα στο οποίο συζητούν ή προωθούν τις προσωπικές τους αποφάσεις και τοποθετήσεις. Αυτό όμως το γεγονός τους δίνει αυτομάτως την δυνατότητα αυτές οι αποφάσεις- τοποθετήσεις συνήθως να σχετίζονται και με τα προσωπικά τους ατομικά συμφέροντα.

Όσο για την εκλογική τους βάση, πρόκειται στην ουσία για μια ανοργάνωτη κοινωνικά και καταναλωτική φαντασιακή αγέλη, που ο τρόπος και η ποιότητα της ζωή της, καθώς και οι αντιλήψεις και οι διαθέσεις της καθορίζονται εν πολλοίς από την διαφήμιση, τις στατιστικές, τις “κοινά αποδεκτές“ αντιλήψεις, τα ΜΜΕ, κ.ά. Ανάμεσα σ’ αυτή την αγέλη επικρατούν οι πιο ισχυροί και στην προκειμένη περίπτωση όσοι έχουν οικονομική και πολιτική δύναμη (μέσα στην ανοργανωσιά πάντα αναδεικνύονται κάποιοι, οι πιο “μάγκες“ που λέμε, καθώς οι υπόλοιποι αδιαφορούν και αδυνατούν να τους ελέγξουν) [ii].

Μια αγέλη που μπορεί να δρα ατομικιστικά, όμως έχει όλα εκείνα τα κοινά χαρακτηριστικά και κατεύθυνση, βάση των οποίων κάποιο “κοπάδι“ μπορεί να χαρακτηριστεί ως τέτοιο.

---

[i] Στα γεγονότα του Συντάγματος, οι ειλικρινείς οπαδοί (αυτοί δηλ. των ποδοσφαιρικών ομάδων), όχι μόνον στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, αλλά, κάποιες φορές τις ξεπέρασαν κατά πολύ. Το ίδιο έχει συμβεί και στο παρελθόν

[ii] Ο μετασχηματισμός των “καθεστωτικών (αστικών) δομών” αναφέρεται στην κοινωνικοποίηση και όπου αυτή είναι εφικτή, των υπαρχουσών κρατικών και παραγωγικών δομών.

“Κοινωνικοποίηση” (από την κοινωνία και για την κοινωνία) και όχι «εθνικοποίηση» ή  «κρατικοποίηση», όπως μερικοί τσαρλατάνοι της πολιτικής, δήθεν σοσιαλιστές ή επαναστάτες, το έχουν αναγάγει σε αίτημα και μερικά πρόβατα-οπαδοί τους το προπαγανδίζουν με θρησκευτική ευλάβεια, χωρίς να αναλογίζονται τις συνέπειες, αλλά και τις περαιτέρω ευθύνες τους.

Η “εθνικοποίηση“ στην Ελλάδα, που αποτέλεσε πάγιο αίτημα του “βαθέως“ ΠΑΣΟΚ, κυρίως την πρώτη τετραετία της κυβέρνησης Α. Παπανδρέου, οδήγησε στην δημιουργία, σχεδόν μιας ολόκληρης κοινωνικής τάξης, πρασινοφρουρών (συνήθως άμισθων) και τελικά απέτυχε, καθώς οδήγησε όχι σε έναν κοινωνικό μετασχηματισμό, αλλά στην δημιουργία ενός εκλογικού μηχανισμού υποστήριξης της τότε κυβέρνησης, με αποτέλεσμα η ελληνική κοινωνία εκείνης της εποχής, πολλές φορές να προσπερνάει αυτού του είδους τον «μετασχηματισμό», χαρακτηρίζοντάς τον ως ανέφικτο, καθώς και ως… πασοκικό.

Αυτά τα κόμματα και τα κινήματα που μιλούν στις μέρες μας για “εθνικοποίηση“ θα κάνουν κάτι διαφορετικό και με ποιο τρόπο; Είναι δυνατόν να γίνουν ουσιαστικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις χωρίς έναν ουσιαστικό λαϊκό έλεγχο, προσανατολισμό και συμμετοχή και χωρίς την δημιουργία αντίστοιχων συμμετοχικών και εκτελεστικών δομών (που μόνον μέσα σε αυτές νοείται πρακτικά αυτός ο λαϊκός έλεγχος);

Η ιστορία έδειξε ότι όσο καλές προθέσεις και αν έχει κάποιος/οι, από την στιγμή που βρίσκονται στην “εξουσία“-κυβέρνηση (όποια πολιτική απόχρωση κι αν έχει αυτή) σταδιακά νερώνουν το κρασί τους, καθώς οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί λειτουργούν σύμφωνα με ένα αυστηρά (ιεραρχικά) δομημένο σύστημα επιβολής (και εσωτερικής και εξωτερικής, δηλ. προς τον λαό), το οποίο σύστημα θέτει τρομερά όρια και διλλήματα, πρώτα απ’ όλα στους ίδιους τους κυρίαρχους.

Εκτός αυτού, το έχουμε ξαναπεί. “΄Οποιος έχει στα χέρια του το μέλι το γλύφει“. Την διαφορά θα την κάνει ένας αυθεντικός λαϊκός έλεγχος, ο οποίος και θα το αποτρέπει ή θα το περιορίζει δραστικά

[iii] Στην εποχή μας και ειδικά μετά την είσοδο του ΔΝΤ, τα πράγματα τείνουν να αλλάξουν προς το καλύτερο αναφορικά με τον μέσο έλληνα πολίτη

http://wp.me/p1pa1c-eWu

Ετικέτα: Feral Faun, Αναρχική Υποκουλτούρα, Ζαπατίστας, Κινήμα των Ακτημόνων, αυτοδιαχείρηση, κιμπούτς, κοινωνικά κινήματα

Posted in: Αυτοοργάνωση, Ελλάδα, Ιστορία, Κινήματα-Ακτιβισμός, Οικονομία, Πολιτική