Στο ξέσπασμα μιας πολιτικής κρίσης στην Ευρώπη

Ή οι επόμενες βδομάδες φέρνουν κάτι από το μέλλον και δε μοιάζει με καλό

Γράφει ο Άρης Λέονας

Όταν ο χρηματοπιστωτικός τομέας αμφισβητεί τις εκλεγμένες πολιτικές ηγεσίες

Η παγκόσμια κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα έγινε παγκόσμια οικονομική κρίση. Και μετά, η παγκόσμια οικονομική κρίση έγινε παγκόσμια πολιτική κρίση.

Όλα τα σημάδια των καιρών, ανάμεσα στις γραμμές δηλώσεων από την Κριστίν Λανγκάρντ του ΔΝΤ μέχρι τον άνθρωπο-κεφάλαιο Τζορτζ Σόρος και τις κινήσεις πανικού εντός και εκτός των κυβερνητικών επιτελείων της ευρώπης, δείχνουν ότι υπάρχει μια ατζέντα σχεδιασμού χωρίς βέβαια να περιλαμβάνει την τελική λύση.

Αυτό που δεν τραβάει αρκετή προσοχή και που δείχνει την κατεύθυνση αλλά και την ταχύτητα με την οποία μπορούν τα πράγματα να εξελιχθούν στην ευρώπη, είναι η αυξανόμενη αμφισβήτηση των εκλεγμένων πολιτικών δυνάμεων από τις ηγεσίες των κορυφαίων κεφαλιών του  χρηματοπιστωτικού τομέα όσον αφορά τη δυνατότητα τους να εξασφαλίσουν αρκετά γρήγορα και με τρόπο ασφαλή τις συνθήκες ομαλούς λειτουργίας των αγορών τους, δηλ. των δρόμων ροής του χρήματος. Οποιαδήποτε καθυστέρηση από το Σεπτέμβρη του 2011 και μετά στους δρόμους αυτούς, απειλούν οι ηγεσίες των αγορών, σημαίνει αποχώρηση τους από την περιοχή, δηλ. την Ευρώπη.

Η ανεξέλεγκτη κρίση χρέους στην ευρώπη, που κινείται με ρυθμούς διάδοσης πληροφορίας πλέον, μεταξύ κρατών του ευρωπαϊκού Νότου σε τράπεζες της κεντρικής Ευρώπης και πίσω, με τις συνδέσεις μεταξύ των κρατικών χρεών, των ιδιωτικών χρεών και των χαρτοφυλακίων των τραπεζών να αποτελούν ένα πλέγμα πολύ δύσκολο να απλουστευθεί ώστε να εφαρμοστεί η κατά τόπους αναγκαία θεραπεία-σοκ. Ο στόχος είναι προφανής πλέον και σίγουρα δεν έχει να κάνει καθόλου με την παραγωγικότητα του έλληνα δημοσίου υπαλλήλου! Η μαζική απαξίωση χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου που φαίνεται στον ορίζοντα απαιτεί κάθε ρήξη με το παρελθόν.

Τα ταμπού στην πολιτική έπαψαν να είναι ταμπού. Η πύλη του «όλα επιτρέπονται κατόπιν συνεννοήσεως με τη διεύθυνση» έχει ανοίξει, πρώτα στην Ελλάδα και έπειτα στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Φωνές των από κάτω «να πέσουν κεφάλια»

Οι φωνές από τη Β. Αφρική και τη Μ. Ανατολή, μετά στην Ισπανία, την Ελλάδα, το Λονδίνο, τη Χιλή και τις ΗΠΑ έχουν αρχίσει εδώ και μήνες να κραυγάζουν «Να πέσουν κεφάλια». Αλλού η κραυγή οδήγησε στην πτώση καθεστώτων, όπως στη Β. Αφρική, υπό καθεστώς μαζικών και ιστορικών εξεγέρσεων, αλλού οι συγκρούσεις οδήγησαν σε απομόνωση των πολιτικών καθεστώτων τα οποία καλούνται να βγάλουν το φίδι από την τρύπα όσο γρήγορα γίνεται, όπως η Ελλάδα. Η πτώση των καθεστώτων στη Β. Αφρική και τη Μ. Ανατολή οδήγησε καταναγκαστικά σε εμφύλιες συρράξεις, δηλ. οι ερπίστριες βγήκαν στο δρόμο και μην σοκάρεστε, ακόμα δεν είδατε τίποτα.  Η Ελλάδα σε αυτή τη φάση φαίνεται να είναι η πληγή όπου το τραυμαπλάστ πρέπει πλέον να τραβηχτεί βίαια γιατί ο ασθενής έχει αρχίσει και ενοχλεί τους γείτονες. Κυβερνήσεις στην Ευρώπη έχουν ήδη αρχίσει να πέφτουν (Ισλανδία, Ισπανία, Δανία) ενώ είναι σίγουρο ότι οι εξελίξεις στην Ελλάδα τους επόμενους μήνες, βδομάδες, μέρες (;), ενδέχεται να καθορίσουν το ρυθμό και τον τρόπο με τον οποίο θα εξελιχθεί η ολοένα και πιο εμφατικά αναπτυσσόμενη πολιτική κρίση.

Οι δύο τεκτονικές πλάκες σε επιτάχυνση

Το τελευταίο εξάμηνο έχουμε μια παράλληλη επιτάχυνση στις κινήσεις δύο τεκτονικών πλακών που οδηγούνται στη σύγκρουση. Από τη μία έχουμε επιτάχυνση της τεκτονικής πλάκας που αφορά στο σύμπλεγμα χρηματοπιστωτικού τομέα και πολιτικής εξουσίας στις γεωπολιτικές γειτονιές της Ευρώπης και των ΗΠΑ και εκφράζεται με μία αλλεπάλληλη έκκληση-αντέκληση για πρόσθετα μέτρα, για αποφασιστικές πρωτοβουλίες που να φέρουν ένα τέλος στην αστάθεια. Στην επικαιρότητα αυτή η κίνηση είναι σαφής αν παρακολουθήσει καθημερινά τις συναντήσεις των ηγετών της Ε.Ε και τις «κατ’ ιδίαν» συναντήσεις υπουργών οικονομίας, πρωθυπουργών που αν και δεν γνωρίζουμε ακριβώς τι συζητείται επ’ ακριβώς, το συμπέρασμα είναι σαφές: Πρέπει να ολοκληρωθεί η οικονομική εγχείρηση έτσι όπως εφαρμόστηκε σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Ισλανδία και συνεχώς αυξανόμενα στην Ιταλία. Η οικονομική εγχείρηση είναι επίσης σαφής: Μείωση των εισοδημάτων των από κάτω, στήριξη των τραπεζικών κεφαλαίων (όχι για να πληρωθούν οι μισθοί αλλά γιατί αλλιώς «καήκαμε»), δραστική μείωση κρατικών υπηρεσιών (υγεία, εκπαίδευση και όποιος άλλος παραγωγικός τομεάς παραμένει υπό κρατική ιδιοκτησία έστω και μερικώς) και εξαιρετική μείωση δυνατοτήτων για ιδιοκτησία στους από κάτω.

Η άλλη τεκτονική πλάκα εκφράζεται μέσω συνεχώς αυξανόμενων μαζών στους δρόμους των αντίστοιχων γεωπολιτικών γειτονιών, από τη Β. Αφρική και τη Μ. Ανατολή, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Αγγλία με τις ταραχές του καλοκαιριού και την Ελλάδα και τις ΗΠΑ. Πριν προλάβει κανείς να αποφανθεί ότι «δεν έγινε και τίποτα με τους αναγανακτισμένους», ας σκεφτεί καλά ότι καταλήψεις στο Γουισκόνσιν και τη Γουόλ Στρητ, συγκρούσεις στο Λονδίνο που θυμίζουν έφοδο των από κάτω και συγκρούσεις στην Αθήνα που κάνουν το Δεκέμβρη του 2008 να μοιάζει με άσκηση για παιδιά, δεν οδηγούν σίγουρα σε αύξηση των μισθών ή ακύρωση υπουργικών αποφάσεων. Οδηγούν όμως στη βεβαιότητα των από πάνω και των από κάτω ότι «λύση» δεν υπάρχει για όλους, και «λύση» δεν πρόκειται να υπάρξει για όλους στο σύντομο μέλλον. Σαν σημάδι των ημερών μπορούμε να διαλέξουμε τις ΗΠΑ: Η κατάληψη στη Γουόλ Στρητ μπαίνει στην τέταρτη βδομάδα, οι αριθμοί ομάδων, οργανισμών, ατόμων και κινήσεων των από κάτω αυξάνεται όλο και περισσότερο, με καταλήψεις να οργανώνονται με ρυθμό που συνεχώς σοκάρει ακόμα και τους διοργανωτές των κινητοποιήσεων ενώ το μεγάλου παγκόσμιου ραντεβού στις 15 Οκτωβρίου, δηλ. σε δύο μέρες, μοιάζει να έχει ήδη εξασφαλίσει την επιτυχία του.

Η σημασία της Ελλάδας σε αυτή την κίνηση

Η σημασία της Ελλάδας σε αυτή την κίνηση είναι προφανής σε όλους, εντός και εκτός Ελλάδας. Το τελευταίο εξάμηνο έχει σταδιακά επιχειρηθεί η οικονομική και πολιτική απομόνωση της από την κρίση στην ευρωζώνη. Η οικονομική απομόνωση εκφράζεται από τη εξαιρετική ταχύτητα με την οποία οι αποφάσεις στην Ε.Ε. λαμβάνονται με άξονα το «πόσο θα αντέξει η Ελλάδα», από ότι τα μέτρα που λαμβάνονται στην Ελλάδα ξεπερνάνε σε ταχύτητα κάθε άλλη προσπάθεια σε Πορτογαλία, Ισλανδία, Ισπανία και Ιταλία ενώ στην επικαιρότητα αυτό αποκαλύπτεται από τον αριθμό των αναφορών στην ελληνική κρίση χρέους στις δηλώσεις υπουργών από τη Γερμανία και όλη την Ευρώπη. Η πολιτική απομόνωση εκφράζεται με τον τρόπο με τον οποίο το ελληνικό πρόβλημα παρουσιάζεται ως ιδιάζον από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, από την εξαιρετική πίεση της τρόικας που πλέον δηλώνεται σε καθημερινό επίπεδο και με τρόπο που είναι έκδηλα απειλητικός και από ένα άλλο γεγονός που είναι κάθε απόδειξη ότι η Ελλάδα οδηγείται με ταχύτητα ημερών πλέον στην τελική πρώτη λύση του δράματος. Η αδυναμία λειτουργίας του κράτους κυρίως από το καλοκαίρι του 2011 και μετά. Τις τελευταίες βδομάδες υπάρχει μια αλλεπάλληλη διακοπή σε βασικές λειτουργίες του κράτους που δεν μπορεί να επιτελέσει πλέον βασικές λειτουργίες του. Οχτώ υπουργεία υπό κατάληψη, απεργίες σε μέσα μαζικής μεταφοράς, νοσοκομεία, πανεπιστήμια και σχολεία σε αναστολή λειτουργίας, μαζικές απεργίες και πορείες καθημερινές άτακτες, μη ελεγχόμενες από κέντρα, έφοδοι από απόστρατους αξιωματικούς στο υπουργείο εθνικής άμυνας, απειλές από παντού ότι «Ξεχάστε το, δεν έχουμε δεν πληρωνόμαστε και δεν πληρώνουμε» και πλήθος άλλων εκδηλώσεων των από κάτω που δείχνουν ότι πλέον η κίνηση της μάζας λειτουργεί αυθορμήτως σχεδόν και με τρόπο αναγκαστικό. Γιατί; Γιατί η μάζα ενός εκατομμυρίου ανέργων και ο εκπληκτικός ρυθμός  – για τα δεδομένα της σύγχρονης πολιτικής και οικονομικής ευρωπαϊκής ιστορίας καθίζησης του βιοτικού επιπέδου – σε συνδυασμό με τη βεβαιότητα πλέον ότι «Δεν υπάρχει διαφυγή, δεν υπάρχει σωτηρία» παρέχουν ακριβώς αυτό το συνδυασμό που λειτουργεί σαν πυριτιδαποθήκη στα υπόγεια του σύγχρονου εργοστασίου, στο εσωτερικό των από κάτω. Η αδυναμία λειτουργίας του κράτους, που στην καθημερινή επικαιρότητα εκφράζεται ως «η κυβέρνηση παίρνει μέτρα που δεν μπορεί να εφαρμόσει», δεν θα γίνει για πολύ καιρό ακόμη δεκτή από τα επιτελεία των ΔΝΤ και λοιπόν ευρωπαίων και ελλήνων διαχειριστών της κρίσης.

Τις επόμενες ημέρες, βδομάδες, μήνες (;) θα παιχτεί απ’ ότι δείχνουν όλα ένα πρώτο τέλος στο δράμα του ελληνικού χρέους που έχει γίνει δράμα των από κάτω μαζικά. Ήδη τα σενάρια για διάδοχα σχήματα εξουσίας στην Ελλάδα δίνουν και παίρνουν από κάθε πλευρά. Αρθρογραφίες πρώην πρωθυπουργών (από Μητσοτάκη μέχρι Σημίτη), πρώην βουλευτών και ανθρώπων γενικά της εξουσίας (από τεχνοκράτες μέχρι μοναχικών καουμπόιδων που προσπαθούν να σώσουν την πατρίδα όπως ο Μίμης Ανδρουλάκης), από αρχισυντάκτες όλων των μεγάλων εφημερίδων δείχνουν ότι όλοι ψάχνουν για το επόμενο σχήμα εξουσίας που θα πρέπει να εξασφαλίσει δύο όρους με κάθε επιτυχία:

Την ανεμπόδιστη και προγραμματισμένη εφαρμογή των μνημονίων και κάθε άλλου πρόσθετου μέτρου, μισθολογικού ή διαρθρωτικού χαρακτήρα.

Την  – με κάθε τρόπο – αποφυγή οποιουδήποτε συμβάντος στους από κάτω, όπως μια γενικευμένη εξέγερση (κοινωνική κόπωση κατά το ΔΝΤ, μπαμ κατά τον Παπανδρέου) που θα μπορούσε να εξαπλωθεί στις γειτονικές ευρωπαικές χώρες του νότου ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κέντρου της ευρώπης που ήδη αρχίζουν να μετράνε εκατομμύρια φτωχών.

Το ποιά φόρμουλα θα βρεθεί για να επιτύχει τα παραπάνω δύο σε σχετικά σύντομο διάστημα δεν είναι γνωστό. Πιθανόν να μην είναι αποφασισμένο καν ακόμη από το κυβερνητικό επιτελείο ή τουλάχιστον από το επιτελείο της τρόικας. Το σίγουρο όμως παραμένει: Δεν μπορεί να συνεχίσει μια κυβέρνηση τέτοιου είδους – δηλαδή εκλεγμένη από κάτω – που να εξασφαλίζει τους όρους του παιχνιδιού αυτή τη στιγμή στο εσωτερικό της ευρωζώνης. Η ταραχή των από κάτω, και δεν εννοώ εδώ μόνο τις πορείες, αλλά την αδυναμία του κράτους να λειτουργήσει σε μία συγκυρία που ο Σόρος και η Λανγκάρντ (σαν φωνές-σύμβολα) μαζί με πρωθυπουργούς από κάθε γωνιά σχεδόν του κόσμου (ΗΠΑ, Αγγλία, μέχρι και Κίνα) πιέζουν για άμεσες λύσεις, μην έχετε καμία αμφιβολία. Τα μέτρα θα περάσουν. Οι συμφωνίες πρέπει να εφαρμοστούν. Με κάθε κόστος. Μόνο που το πολιτικό κόστος δεν θα είναι η καρέκλα ενός πολιτικού, όπως λέγαμε παλιά.

Το πολιτικό κόστος θα είναι η δημοκρατία έτσι όπως την ξέραμε. Αστυνομία και στρατός φαίνεται ότι σύντομα θα φανούν στους δρόμους της Ευρώπης. Πόσο σύντομα δεν ξέρουμε. Σε ποιές χώρες αρχικά και με ποιά ακριβώς μορφή επίσης δεν ξέρουμε. Αλλά λύση άλλη για τους από πάνω δεν υπάρχει. Και λύση άλλη από τους από κάτω πέρα από τις εξεγέρσεις και τις ταραχές επίσης δεν υπάρχει. Γιατί απειλείται η αναπαραγωγή πολλών και γιατί η φωνή «Να πέσουν τα κεφάλια» που ξεκίνησε από την Τυνησία και έχει φτάσει στη Γουόλ Στρητ περνόντας από πολλούς ενδιάμεσου σταθμούς δεν λέει να σιγάσει.

Η ευρωπαική αριστερά φαίνεται να μην έχει ακριβώς συνειδητοποιήσει το οριακό της συγκυρίας. Στην Ελλάδα βέβαια κινείται πολύ πιο γρήγορα από τι στην υπόλοιπη Ευρώπη και αυτό γιατί στην Ελλάδα η πολιτική κρίση πλησιάζει ραγδαία στο πρώτο τέλος της. Η μάχη όμως θα δοθεί στην Ευρώπη και όλοι οι από κάτω πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να οχυρωθούν σε ομάδες πολιτικές, συλλογικότητες, δίκτυα και θεσμούς που θα αποτελέσουν τα φρούρια αναχωμάτων. Πολιτικά. Όχι μόνο στο δρόμο. Και η αριστερά θα πρέπει να είναι έτοιμη να πάρει θέση στη γραμμή που έχει αρχίσει να ζωγραφίζεται όχι μόνο στο δρόμο αλλά και στον τοίχο του πολιτικού φάσματος. Ή από εδώ ή από εκεί. Κάθε άλλη προσπάθεια να βρεθεί τρίτος δρόμος που θα ισορροπεί πάνω στη γραμμή, είναι καταδικασμένη από τις εξελίξεις να καταλήξει στο κενό κραυγών απελπισίας των από κάτω και των ηγεσιών που θέλουν να «εκφράσουν» τον πόνο τους.

Για αποφυγή παρεξηγήσεων ή κατηγοριών για κινδυνολογίες να διευκρινήσω ότι δεν επιδιώκεται μια πρόβλεψη. Η εκτίμηση όμως της περιόδου είναι υπόθεση πολιτικών φορέων και συλλογικοτήτων καθώς και καθενός από τους από κάτω που αντιλαμβάνονται ότι χωρίς αναδιανομή του πλούτου και της εξουσίας από τα ελληνικά και ευρωπαϊκά κέντρα ελέγχου, η ζωή τους είναι καταδικασμένη στη μιζέρια, την ανέχεια και τη βία της μετανάστευσης. Και η αναδιανομή αυτή μπορεί να έρθει μόνο από κάτω και αριστερά που λέγαμε παλιά. Από δεξιά κρύβονται φαντάσματα του παρελθόντος σαν αυτό που εμφανίστηκε στη Νορβηγία με την ακροδεξιά να προκαλεί την πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση με θύματα νεαρά μέλη του κυβερνώντος εργατικού κόμματος με δράστη τον ακροδεξιό 32χρονο Νορβηγό, Αντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ, βλέπε εδώ.

Το παιχνίδι τώρα βρίσκεται στους από κάτω και στα κόμματα της Αριστεράς. Και αφού οι Σύριζα-Ανταρσύα φαίνεται ότι την εκτίμηση την έχουν κάνει και κινούνται μαζί με τους από κάτω επιδιώκοντας πολιτική λύση προς των όφελων των πολλών στην ελληνική κοινωνία, το ερώτημα πέφτει όπως σε κάθε παρόμοια πολιτική κρίση στο ΚΚΕ. Αυτή τη φορά συμβιβασμοί, συμφωνίες ή ακόμα και αναμονές για την κατάλληλη στιγμή σαν αυτές των τελευταίων δεκαετιών θα σημαίνουν καταδίκη των από κάτω. Για δεκαετίες. Ας αποφασίσουν.

Η πολιτική αστάθεια έχει ξεκινήσει για τα καλά και κάθε ολιγωρία μετράει δεκαετίες καταδίκης.

Ίσως το πρόβλημα της εποχή μας είναι, όπως το έκλεψα από κάποιον, ότι σήμερα αυτοί που σκέφτονται για το πώς και το πότε της επανάστασης δεν επαναστατούν και αυτοί που επαναστατούν δεν σκέφτονται το πώς και το πότε της επανάστασης. Απλά το κάνουν, όπως τα είδαμε στις οθόνες μας πριν λίγους μήνες από τη Β. Αφρική. Και κατόπιν οι πρώτοι εξηγούν γιατί δεν πέτυχαν οι δεύτεροι. 

Για περισσότερες αναφορές και δημοσιεύματα που ενδεικνύουν την επιτάχυνση στις εξελίξεις ο αναγνώστης παραπέμπεται στο πιο εκτενές και γενικό άρθρο που έχει δημοσιευθεί εδώ.

Άρης Λέονας

———————————————————————————————————————

Tο άρθρο αυτό το έχω στα χέρια μου εδώ και λίγες μέρες, η καθυστέρηση στην ανάρτησή του είναι απολύτως δική μου ευθύνη. Η επιλογή των φωτογραφιών από την παγκόσμια κινητοποίηση της 15ης Οκτώβρη έγινε εν μέρει για να ζητήσω την κατανόηση του συγγραφέα αλλά και όλων σας για την καθυστέρηση. Οι φωτογραφίες πάρθηκαν από το φωτορεπορτάζ του Guardian  .

Jaquou Utopie

http://wp.me/p1pa1c-dq6

Ετικέτα: Άρης Λέονας, Ευρώπη, Ελλάδα, οικονομική κρίση

Posted in: Ελλάδα, Κινήματα-Ακτιβισμός, Πολιτική