Ταραχές στο Λονδίνο: τα όρια της Δεξιάς και της Αριστεράς

μεταφράζει μια ανάλυση (που αξίζει να διαβαστεί) απο το blog του Will Davies η inflammatory

Μία από τις πιο περίεργες κοινοτοπίες που όλοι οι πολιτικοί ηγέτες φαίνονται υποχρεωμένοι να λένε αυτή την εβδομάδα είναι ότι δεν υπάρχει «καμία δικαιολογία για πλιάτσικο» και ότι το σπάσιμο των καταστημάτων, ο πυρπολισμός αυτοκινήτων και o εξφενδονισμός αντικειμένων σε αστυνομικούς είναι «παντελώς χωρίς δικαιολογία». Είμαι ικανοποιημένος που έχω αυτή την επιβεβαίωση, αλλιώς θα έπρεπε να αναρωτιέμαι εαν υπάρχει μια ολόκληρη διέξοδος νόμιμης αυτο-έκφρασης που αγνοούσα όλα αυτά τα χρόνια. Όχι, πολύ σωστά…ο μηδενισμός «μηδενίζει». Παιδιά μην αγγίζετε.

Η κοινοτοπία ξεδιπλώνει εξαιτίας του ακόλουθου μοτίβου που προβάλεται απο τα Μέσα:

Δημοσιογράφος: «αριστερή αυθεντία» έχετε καμία ιδέα γιατί συμβαίνουν όλα αυτά;

«Αριστερή αυθεντία»: φαντάζομαι οτι έχει να κάνει με την έλλειψη ελπίδας, ιδανικών και στενής οικογενειακής επιμέλειας στις βρετανικές πόλεις.

Δημοσιογράφος: «Δεξιά αυθεντία» συμφωνείτε;

«Δεξιά αυθεντία»: Απολύτως όχι! Δεν υπάρχει δικαιολογία για πλιάτσικο. Η καταστροφή περιουσίας και και το κάψιμο σπιτιών είναι χωρίς καμία απολύτως δικαιολογία!

Σε αυτόν το διάλογο η «Δεξιά αυθεντία» σίγουρα φαίνεται λίγο πιο ανόητη διότι κατ’ αρχάς έχει μπερδέψει την αιτιολογία με τη δικαιολογία και δεύτερον απέτυχε να εντοπίσει το γεγονός οτι η «Αριστερή αυθεντία» απλά απάντησε στο ερώτημα που της τέθηκε.

Εν τούτοις είμαι προβληματισμένος και για το πόσο αδύναμες έχουν σταθεί οι δομικές, κοινωνιολογικές και σοσιαλιστικές αναλύσεις των τελευταίων ημερών, για τα εν λόγω φαινόμενα. Το εγχείρημα των Ken Livingstone και Polly Toynbee να συνδέσουν τα γεγονότα με την οικονομική πολιτική του κυβερνητικού συνασπισμού φαίνεται πολύ έθραυστο, δεδομένου οτι οι περικοπές μόλις αρχίζουν. Ακόμα και το 15% του δημοσίου τομέα να είχε τσεκουρωθεί τον Μάιο του προηγούμενου έτους, νομίζω πως θα ήταν στενά οικονομίστικη αντίληψη να θεωρηθεί πως οι άνθρωποι σε διάστημα 15 μηνών εκτρέπουν την ενέργεια τους στο σπάσιμο των JD Sports. Παρόλο που ο παγκόσμιος καπιταλισμός είναι σε κρίση, αυτό (ακόμα) δεν αντιπροσωπεύεται απο τους δείκτες ανεργίας, που δεν είναι τόσο ζοφεροί οσο πολλοί περίμεναν.

Το δίλημμα για την αριστερά και τους κοινωνιολόγους είναι να «εμπιστευθούν» ή οχι την ικανότητα των ανθρώπων να εκλογικεύουν τι κάνουν. Εαν λοιπόν ενας νεαρός που επιδίδεται σε πλιάτσικο δεν έχει να εκφέρει άποψη για πολιτική ή  κοινωνικές ανισότητες και δε διαθέτει ταξική συνείδηση, σε ποιό βαθμό ενας σοσιαλιστής θα μπορούσε να διαφωνήσει μαζί του;

Σίγουρα η παραδοσιακή αριστερά δε θα είχε κανένα πρόβλημα να διαμορφώσει εκ νέου τη συμπεριφορά ενός εγωιστή εφήβου που πυρπόλησε το μαγαζί του γείτονα, με όρους ταξικούς. Αυτή είναι και η έννοια του «κριτικού ρεαλισμού» του Μαρξ. Αλλά η νέα αριστερά μαζί με την «πολιτιστική στροφή» της κοινωνιολογίας, μπορεί να σταθεί λίγο καλύτερος «ακροατής».

Τα γεγονότα μπορούν να λειτουργήσουν καλύτερα απο τις δομικές αναλύσεις, τουλάχιστον για την ώρα. Αυτό το κείμενο απο τους Paul Lewis και James Harkin είναι ενδιαφέρον. Επίσης δες κι αυτό το βίντεο απο το 14’30 και μετά και άκουσε και αυτή τη συνέντευξη απο δυο γυναίκες που συμμετείχαν στις ταραχές, σαν δείγμα περισσότερων στοιχείων που αναδεικνύουν την άνοδο του «ποινικού καταναλωτή«.

Πολλοί Λονδρέζοι είναι λιγότερο απο εμβρόνητοι κατόπιν αυτών των ταραχών. Για έναν φίλο μου ήταν συνειρμικό ενός γεγονότος που είχε συμβεί το 1992, όταν 40 νέοι έφηβοι εμφανίστηκαν με όπλα απο ενα μπλοκ εργατικών κατοικιών της κεντρικής οδού Essex  και τον κράτησαν όμηρο σ’ ενα κατάστημα επειδή καταλάθος σκούντηξε έναν απο αυτούς, μπαίνοντας μέσα. Όταν κατέφθασε η αστυνομία τον βγάλανε έξω και αυτό ήταν μόνο. Υπέφερα απο κάτι παρόμοιο σ’ ενα μαγαζί με κεμπάμπ επι της λεωφόρου Mile End το 2000, αναγκασμένος να κρύβομαι πίσω απο μια φριτέζα για 3 ώρες περιμένοντας την αστυνομία η οποία δεν κατεύθασε ποτέ. Και στις δυο περιπτώσεις οι καταστηματάρχες «μπήκαν ανάμεσα» φοβούμενοι ταυτόχρονα τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να είχε κάτι τέτοιο στο μαγαζί τους. Οι πιο έξυπνες μεσαίες τάξεις του Hackney έχουν συνειδητοποιήσει πως οι δικές τους δραστηριότητες αναδιαμόρφωσης συνοικιών, έχουν δημιουργήσει ενα σουρεαλιστικό πολιτισμικό απαρτχάιντ, όπως υποστήριξε χτές ο Iain Sinclair στο Radio 4 και όπως πολύ εύστοχα περιγράφεται σε αυτό το κείμενο.

Τα συμπτώματα είναι γνωστά: άγρια επιθετικότητα στα όρια του σαδισμού, καταστροφή ως μορφή δημιουργικότητας, αρκετή πλήξη, τόση όση φτάνει για να αφιερωθεί ενα ολόκληρο απόγευμα στη στοχοποίηση ενός αθώου ατόμου και κανόνες που συγκροτούν ομάδες 14χρονων οι οποίες καθοδηγούνται απο έναν 16χρονο (…) Όλα αυτά σημαίνουν οτι το ζήτημα δεν είναι ταξικό και οτι δεν αφορά τον καπιταλισμό; Οχι ακριβώς. Εν τούτοις οι μαρξιστές θα πρέπει να λαβαίνουν υπόψην τους την Εγελιανή διάκριση ανάμεσα στο «απο μόνο του» και «για το ίδιο». Από μόνες τους, αυτές οι ταραχές μπορεί πράγματι να αφορούν την ανισότητα: η συγκέντρωση του πλούτου και της εξουσίας μπορεί απλά να έχει γίνει πάρα πολύ δυσκίνητη, ανεξάρτητα από το τι πιστεύουν οι εξεγερμένοι πως συμβαίνει γύρω τους.

Αλλά για τους ίδιους, πρόκειται για την εξουσία, τον ηδονισμό, την κατανάλωση και την κυριαρχία του εγώ. Όποιος διαφωνεί με αυτό, απλά χρεώνει σε αυτούς που συμμετείχαν στις ταραχές οτι δεν είναι σε θέση να συνειδητοποιούν αυτό που κάνουν. Και αν υπάρχει ένα πράγμα που ενδεχομένως μπορεί να υποκινήσει περεταίρω ταραχές, είναι αντιμετώπιση αυτών ως άτομα με έλλειψη ανεξαρτησίας στη σκέψη. Με πολλούς τρόπους, η ευθύνη είναι κάτι που κάθε άτομο αξίζει, διότι η αναγνώριση της ατομικότητας τους είναι αυτό που επιθυμούν περισσότερο.

Οι κοινωνιολόγοι και οι σοσιαλιστές είναι επιφυλακτικοί στο να χρεώσουν ευθύνες στους ανθρώπους για γεγονότα που δεν είναι εξ ολοκλήρου υπο τον έλεγχο τους ή για δομές που δε σχεδίασαν οι ίδιοι. Αλλά σίγουρα μια αντίληψη του σύγχρονου ατομικισμού αναγνωρίζει οτι είναι πολιτικά κατασκευασμένοι. Οι πολιτικές και οικονομικές ιδέες ή έννοιες έχουν αποκτήσει μια πιο αληθινή αμεσότητα τον τελευταίο καιρό και υπάρχει αρκετή δύναμη πίσω απο αυτές. Το νεοφιλελεύθερο όραμα του ατομικού «εγώ» , του «επιλέγω-επιθυμώ-καταναλώνω», ανεξάρτητο απο κοινωνικούς κανόνες και θεσμούς έχει αναπτυχθεί κατα τα τελευταία 30 χρόνια. Απο τη στιγμή που οι άνθρωποι κατανοήσουν και αξιολογήσουν τις πράξεις και τη ζωή τους, τότε παίρνουν μια μορφή «αναπαραστάσεων» και ερμηνευτικής πραγματικότητας που η κοινωνική τάξη έπραττε στο παρελθόν αλλά οχι ακόμα πια.

Όπως υποστηρίζει και ο David Harvey στο «Α Brief History of Neoliberalism«, συνδιάζοντας νεο-κλασικά οικονομικά με τη ρητορική του ’60 περι χειραφέτησης, έχουμε ενα μεθυστικό ιδεολογικό κοκτέηλ που σύρει τους ανθρώπους στο να αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως αυτόνομα κυρίαρχα όντα. Ρωτήστε σήμερα εναν ταραχοποιό τι κάνει και θα απαντήσει με τη γλώσσα του «εγώ», της ευχαρίστησης, της οικονομικής ελευθερίας και ατομικής αναγνώρισης. Αυτό συνορεύει με τις ανησυχίες της Αριστεράς, όταν εισέρχεται σε θέματα identity politics, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος αφορά τον νεοφιλελευθερισμό. Δεν έγραψε αυτός το σενάριο αλλά διάλεξε να διαβάσει απο αυτό.

Όπως κάθε φοιτητής φιλοσοφικής και κοινωνικών επιστημών γνωρίζει, υπάρχει κάποια αλληλεπίδραση ανάμεσα στις έννοιες που χρησιμοποιούνται για να εξηγήσουν τη δράση κάποιου υποκειμένου και πως αυτό καταλαβαίνει τι κάνει. Συνήθως τα επεξηγηματικά πλαίσια υιοθετούνται απο τα υποκείμενα που αναλύονται, κάτι το οποίο έχει και πολιτικές διαστάσεις. Οι ταραχές του Brixton και του Toxteth στη δεκαετία του ΄80 ήταν προφανώς πολιτικές. Είχαν πολιτικούς ομιλητές, παράπονα, κοινές απαιτήσεις που ενδείκνυνται για κοινωνιολογική ανάλυση. Και απο μόνες τους αλλά και για τα ίδια τα άτομα, αφορούσαν την αστυνομική βία, το ρατσισμό, την καταστροφή της αστικής οικονομίας. Γι αυτό έγινε και σημαντικό για τους Συντηριτικούς να τα περιγράψουν χρησιμοποιώντας λεξιλόγιο της «ατομικής ηθικής», αυτοελέγχου, ευθύνης και εγκληματικότητας. Οσο πιο συλλογικό είναι ενα φαινόμενο (και απο μόνο του και για το ίδιο) τόσο περισσότερο ατομικιστικό γίνεται το επεξηγηματικό πλαίσιο που θα χρησιμοποιήσει η Δεξιά.

Παραδόξως εκτός απο το επαναλαμβανόμενο μάντρα οτι «δεν υπάρχει καμία δικαιολογία» για πλιάτσικο, έχω εκπλαγεί απο το πόσο επιφυλακτικοί είναι οι πολιτικοί σε αυτή την περίσταση. Υπέθεσα οτι θα γίνεται καταιγισμός ηθικολογίας, επικεντρωμένη στην απουσία των πατεράδων, στην ανάδειξη της σημύδας, της λειτουργίας των εθνικών υπηρεσιών και στην απαγόρευση των videogames. Αλλά όχι…θα μπορούσε μήπως η απουσία της πολιτικής, της κοινωνιολογικής αντίληψης και σοσιαλιστικής φιλοδοξίας σε αυτά τα γεγονότα να σημαίνει οτι – απο μια δεξιά οπτική – είναι ασφαλή; Ενω λοιπόν ισως είναι «για τα ίδια» εγωιστικές πράξεις ηδονισμού και ηθικής παραβατικότητας, δεν υπάρχει λόγος για τους Τόρηδες να τα περιγράψουν ως τέτοια. Ενεργόντας σαν να «μην υπάρχει κανένα τέτοιο πράγμα όπως η κοινωνία», οι ταραχοποιοί το έχουν κάνει ήδη γι αυτούς.

 

* Οι φράσεις σε bold απο τον υπεύθυνο για την ανάρτηση

Ετικέτα: συμμορίες, συντηριτικοί, ταραχες στο Λονδίνο, Αριστερά, Καταναλωτισμός, Νεοφιλελευθερισμός, Τόρηδες, νεανική παραβατικότητα

Posted in: Αναδημοσιεύσεις, Ανθρώπινα δικαιώματα, Ιδέες, Κόσμος, Κείμενα, Πολιτική