[Αναδημοσίευση]
του Στρατή Μπουρνάζου

Έργο του Γιάννη Ψυχοπαίδη, από την έκθεση «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία», που συνεχίζεται, μέχρι τις 25 Ιουνίου, στο Σπίτι της Κύπρου (Ηρακλείτου 10, Κολωνάκι).
Δεν θα προσπαθήσω να περιγράψω τι γίνεται στην Πλατεία Συντάγματος και σε τόσες άλλες πλατείες της χώρας: όλοι ή οι περισσότεροι ήμασταν εκεί — τουλάχιστον έτσι θέλω να φαντάζομαι. Κι έπειτα, συστατικά στοιχεία των συγκεντρώσεων ήταν η μαζικότητα και η ποικιλομορφία: έτσι, το να την περιγράψουμε σε λίγες αράδες, να συμπυκνώσουμε τα χαρακτηριστικά τους, δεν είναι καθόλου απλό· ίσα ίσα, αποτελεί ένα από τα βασικά ζητούμενα. Θα ήθελα όμως να μοιραστώ τις σκέψεις μου μαζί σας, κυριακάτικοι αναγνώστες των «Ενθεμάτων», καθώς αυτό που συμβαίνει μας αφορά βαθιά και μας υποχρεώνει να σκεφτούμε.
Το πρώτο και μείζον, για μένα, είναι ότι επί δύο συνεχόμενες μέρες (τη στιγμή που γράφεται το άρθρο, Παρασκευή πρωί) χιλιάδες άνθρωποι, ξαφνικά, από τη μια στιγμή στην άλλη, από το πουθενά, ανταποκρινόμενοι σε ένα κάλεσμα στο facebook βγήκαν στο δρόμο για να διαμαρτυρηθούν. Δεν ήταν καθόλου εύκολο ούτε δεδομένο: πόσες και πόσες φορές, τον τελευταίο καιρό, δεν έχουμε πάει σε άμαζες και θλιβερές συγκεντρώσεις, του «αραία αραία να φαινόμαστε καμιά σαρανταρέα», κι ας χαλάει ο κόσμος απ’ όσα γίνονται, κι ας καλούσαν σ’ αυτές πεντακοσιεσπενηνταπέντε συλλογικότητες, ομάδες και ψηφίσματα. Από μόνο του λοιπόν, αυτό καθαυτό, το ότι χιλιάδες άνθρωποι, νέοι στη συντριπτική τους πλειονότητα, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν είναι μάλλον μόνιμοι θαμώνες των κινητοποιήσεων, κατεβαίνουν στο δρόμο συνιστά πολιτικό γεγονός πρώτης τάξης, με δύο κρίσιμα γνωρίσματα: το μαζικό και το αυθόρμητο. Και η πράξη αυτή, στη συνέχεια, συνιστά μια έμπρακτη διαπαιδαγώγηση στη συλλογική δράση.
Ακόμα, το ότι χιλιάδες άνθρωποι οικειοποιούνται το κέντρο της πόλης, ότι οι δρόμοι είναι γεμάτοι μέχρι αργά το βράδυ, σε μια παράξενη γιορτή, έχει ανυπολόγιστη αξία, μπορεί να είναι καταλυτικό για τις συλλογικές και ατομικές διαθέσεις, να αλλάξει κλίμα και την ατζέντα, να δώσει κουράγιο και δύναμη. Το ένιωσε, θαρρώ, όποιος και όποια βρέθηκε στο Σύνταγμα. Αν θυμηθούμε την κατάσταση λίγες μέρες πριν, με τις επιδρομές της Χρυσής Αυγής, τον ζόφο και την ερημιά στην πόλη, τη γενικότερη αίσθηση του μάταιου και της ανημπόριας που κυριαρχεί τελευταία, οι δυο εικόνες μοιάζουν η μέρα με τη νύχτα. Γι’ αυτό όσα συμβαίνουν στις πλατείες, κι ας διαφέρουν σε κάμποσα από ό,τι θα θέλαμε και φανταζόμαστε, δεν μπορεί παρά να μας αγγίζουν. Αν ο φόβος αρχίσει να σπάει, αν η ελπίδα αχνοφαίνεται, αυτό είναι μια μεγάλη αρχή, και η αρχή, ως γνωστόν, είναι το ήμισυ του παντός.
Ωστόσο, όσο και να μας συγκινεί το Σύνταγμα, δεν μπορούμε να το βαφτίσουμε «δικό μας» — μιλάω πάντα για τους αριστερούς και τις αριστερές. Γιατί, απλούστατα, δεν είναι· και θα ήταν υποκριτικό και πολιτικάντικο να καμωνόμασταν κάτι τέτοιο. Όχι τόσο επειδή υπάρχουν πολλές όψεις που μας κάνουν σκεπτικούς ή δεν μας αρέσουν — λ.χ. η αποδοκιμασία συλλήβδην του πολιτικού κόσμου, οι κραυγές «Κλέφτες, κλέφτες!». Αλλά, κυρίως, επειδή δεν πρέπει να επιπέσουμε σαν τα κοράκια, κοτσάροντας πλατφόρμες και «αγκαλιάζοντας» κάτι που δεν το κάναμε και, μάλιστα, έγινε κόντρα και έξω από εμάς, πέρα από τις μορφές πάλης και αγώνα μας. Το γεγονός ότι οι μάζες των νέων ανθρώπων κινητοποιούνται με ένα κάλεσμα στο facebook, ότι εμπιστεύονται κάποιους ανώνυμους συνομηλίκους που δεν τους ξέρουν, και όχι τα κόμματα της Αριστεράς ή της Αναρχίας και τα συνδικάτα που τα ξέρουν (και τα θεωρούν μέρος του «διεφθαρμένου συστήματος», όπως δείχνουν οι αποδοκιμασίες προς τη ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ) πρέπει να μας βάλει σε σοβαρή σκέψη — αν δεν θέλουμε να μοιάσουμε στη γελοιότητα της ΝΔ, που «χαιρετίζει» την πρωτοβουλία και την καλεί… να κρατηθεί ακομμάτιστη. Γιατί αυτή η πρωτόγνωρη κινητοποίηση συνιστά και ήττα της Αριστεράς, είμαστε κι εμείς μέρος της αποδοκιμασίας.
***
Όσο μπόρεσα να καταλάβω αυτές τις μέρες, το πράγμα είναι ρευστό και ποικιλόμορφο: σε ένα σημείο ελληνικές σημαίες, παραπέρα τραγουδούσαν την «Ξαστεριά», σε μια γωνιά φώναζαν «Τέρμα πια στις εκτονώσεις, εμπρός για καταλήψεις και διαδηλώσεις», αλλού «Πάρτε το Μνημόνιο και φύγετε από εδώ», άκουσα και τον εθνικό ύμνο, κάποιοι καλούσαν τον Γιωργάκη να επιστρέψει στη χώρα «του» και ελεεινολογούσαν τη Μαργαρίτα, άλλοι έφτιαχναν ένα χαλασμένο ποδήλατο και κάποιοι παραπέρα μπορεί να καθάριζαν φρέσκα φασολάκια — και όλοι, μα όλοι, ξεσπούσαν σε ουρανομήκη γιούχα και μούντζες μόλις εμφανιζόταν ακόμα και σκιά στο κτίριο της Βουλής: βουλευτής, υπάλληλος, όργανον ή πουλί πετούμενο. Το ζήτημα, σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν είναι να ανακαλύψουμε αν σε μια γωνιά υπήρχαν δέκα Χρυσαυγίτες, κάπου αλλού κάποιοι με κόκκινα λάβαρα και κάμποσοι τρελαμένοι, αλλά το τι είναι εκείνο που δίνει τον τόνο. Είναι δύσκολο να το πεις, παρόλο που ξεχωρίζουν σαφώς στοιχεία όπως η διαμαρτυρία ενάντια σε όλο το πολιτικό σύστημα και η απαξίωση του κοινοβουλευτισμού ή η σαφής επιλογή της μη βίας. Πάντως, όσο κι αν το στίγμα είναι θολό, «απολίτικο», αντιφατικό, δεν έχει κάτι που να παραπέμπει στην ακροδεξιά (το αντίθετο μάλλον, αν δούμε στο real-democracy.gr, όπου διαβάζουμε όχι μόνο για την κομματοκρατία, αλλά και για ελευθερία, ισότητα, αλληλεγγύη). Τις επόμενες μέρες θα κριθούν πολλά: το αν η κινητοποίηση θα μαζικοποιηθεί ή θα ξεφουσκώσει (δεν μπορούμε παρά να ευχόμαστε το πρώτο) και, ακόμα, με ποιους τρόπους θα εκφραστεί, θα αυτοοργανωθεί, θα αποκτήσει διαδικασίες. Δεν νομίζω ότι μπορεί χιλιάδες άνθρωποι να μαζεύονται απλώς ες αεί στις πλατείες και ο καθένας να λέει τα δικά του. Με κάποιο τρόπο θα αναζητήσουν, πέρα από μορφές συντονισμού, μορφές αυτοοργάνωσης και έκφρασης. Και αυτό είναι ένα πολύ κρίσιμο πεδίο.
Τι κάνουμε εμείς; Λέω τρία, που μου φαίνονται βασικά. Πρώτον, να είμαστε εκεί, όχι από πολιτικό καθήκον, αλλά από πολιτική ανάγκη, να ακούσουμε και να πούμε. Δεύτερον, να αποφύγουμε τα γιουρούσια, κομίζοντας τις αναλυσάρες μας, για να «πολιτικοποιήσουμε» το συμβάν και να του δείξουμε τον δρόμο προς το σοσιαλισμό. Τρίτον, να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε: πώς έγινε όλο αυτό, αυτό που εμείς οι αριστεροί, παρά τις αγαθές μας προθέσεις, τις λαμπρές αναλύσεις μας και την αδιαμφισβήτητη αγωνιστικότητά μας, δεν το μπορέσαμε. Μου φαίνεται ο μόνος τρόπος για να παραμείνουμε πολιτικά ενεργοί και δραστικοί.
ΥΓ. Για έναν συναφή προβληματισμό, βλ. τα άρθρα του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου και της Ντίνας Τζουβάλα στο RedNotebook.
loophole
inflammatory
29 Μαΐου, 2011 12:26 μμ
Χθεσινη ανταπόκριση απο το twitter του radiobubble στην πλατεία Συντάγματος: τίθεται ένα κείμενο προς συζήτηση με αφορμή το κάλεσμα για πανευρωπαϊκή κινητοποίηση που καλέστηκε για αύριο.Εκτίμηση ότι ο κόσμος είναι περισσότερος από 4.000 στη Συνέλευση της Αμεσης Δημοκρατίας. Γυρω στις 40 οι σκηνες (ενω χτές στις 15). 13 ομάδες εργασίας δουλεύουν ηδη με συνεχή ροή εργασίας που καλύπτει όλο το 24ωρο. Τουλάχιστον 3.000 εθελοντές έχουν δηλώσει συμμετοχή και καταγράφονται σε βάσεις δεδομενων, ενώ η προσέλευση είναι μεγάλη. Πολλοί άνθρωποι προσφέρουν χρήματα τα οποία η ομάδα δεν δέχεται προς το παρόν γιατι δεν εχει αποφασιστεί αν και πως θα τα διαχειριστούν. Χτίζεται επίσης ομάδα επικοινωνίας μεταξύ όλων των πόλεων για πεναλλαδικο συντονισμό
catalternative
29 Μαΐου, 2011 1:21 μμ
Αλλαγή στάσης έχει και το ΚΚΕ απέναντι στις κινητοποιήσεις των τελευταίων ημερών. Απόσπασμα από σημερινό άρθρο του Ριζοσπάστη αναφέρει :
«Το ΚΚΕ και το ταξικό κίνημα προσεγγίζουν τις κινητοποιήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη με διάθεση ενιαίας συσπείρωσης και πάλης, με στόχευση τον πραγματικό αντίπαλο των εργαζομένων και του λαού, ο οποίος είναι ταξικός και πολιτικός: Είναι η εξουσία των μονοπωλίων, τα κόμματα και οι μηχανισμοί της πλουτοκρατίας, που κλιμακώνουν σήμερα την αντιλαϊκή επίθεση.»
Ενθουσιασμένο Κοπαδοπρόβατο - Δε με νοιάζει που είμαι άνεργος
29 Μαΐου, 2011 1:26 μμ
Ε ναι… κλασικη τακτικη (ακριβως το ίδιο έκανε και σε πολλες πολλες άλλες περιπτώσεις)
Oblivion
29 Μαΐου, 2011 2:55 μμ
Τι λέει το ΚΚΕ για το γεγονός ότι όταν βγήκε ένα παλικάρι και είπε «δεν θέλουμε ούτε τον φασισμό, ούτε Μαρξ και Λενιν», όλοι χειροκρότησαν?
Βέβαια τον Μαρξ δεν μπορείς να μην τον έχεις, μιας και η «σκέψη» του είναι διάχυτη, και ως εκ τούτου δεν χρειάζεται καν να τον επικαλεστείς (και αυτό είναι καλό).
catalternative
29 Μαΐου, 2011 3:23 μμ
Δεν ξέρω αν η ερώτησή σου απευθύνεται σε μένα ή είναι γενική…Προσωπικά δεν ξέρω τι θέση παίρνει το ΚΚΕ για το γεγονός το οποίο αναφέρεις, αφού δεν έχω σχέση με το κόμμα. 🙂
Το παραπάνω σύνδεσμο τον μετέφερα γιατί θεωρώ ότι έχει ενδιαφέρον η αλλαγή στάση του ΚΚΕ απέναντι στις κινητοποιήσεις … 🙂
Julien Chaulieu
30 Μαΐου, 2011 5:17 μμ
Ένας από τους λόγους που ο Λενινισμός έχει σφραγιστεί στο χρονοντούλαπο της ιστορίας είναι αυτός. Ότι πλέον ο συνειδητοποιημένος κόσμος δεν θέλει ούτε Λένιν (μαζί με όλα του τα μοντέλα, Σταλιν, Χιτλερ, Μάο, Κάστρο), ούτε φασισμό, ούτε καπιταλισμό… ο κόσμος θέλει…..
denyal
29 Μαΐου, 2011 3:50 μμ
το ΚΚΕ χαιρέτισε το αυθόρμητο από την πρώτη μέρα δια στόματος Παραρήγα,
αφήστε τα αυτά!
Και κάλεσε τους ανθρώπους σε οργανωμένη πάλη, αλλιώς δεν θα καταφέρουμε τίποτα.
Πού διαφωνεί κανείς; Όλοι τα ίδια λέμε 🙂
Mitsaras
29 Μαΐου, 2011 3:07 μμ
Μετά από Πρετεντέρη και Μίκη και ο Άνθιμος μπαίνει δυναμικά στο παιχνίδι:
Μήνυμα προς τους Ευρωπαίους εταίρους μας, αλλά και προς κάθε κατεύθυνση έστειλε την Κυριακή ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος καλώντας τους να σταματήσουν να προσβάλλουν την Ελλάδα και διαβεβαιώνοντάς τους ότι οι Έλληνες θα ξεπληρώσουν τα χρέη και τα δάνεια.
Ο Ιεράρχης, στην ομιλία του μετά την Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία τάχθηκε υπέρ των πολιτών που τις τελευταίες ημέρες διαδηλώνουν ειρηνικά στην Αθήνα, την Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις της χώρας.
Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης υπενθύμισε επίσης τα δύσκολα χρόνια της φτώχειας που ακολούθησαν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εστίασε το ενδιαφέρον του στα γεγονότα μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 μέχρι και το 2009.
ΥΓ Ευτυχώς που υπάρχει η σταθερή αξία του Πάγκαλου και σώζει την παρτίδα.
denyal
29 Μαΐου, 2011 3:47 μμ
Ώστε ήταν απεσταλμένοι του Άνθιμου αυτοί οι παπάδες στο Σύνταγμα…
Εγώ φταίω, που όταν μου έδειξαν είπα: «προοδευτικοί παπάδες .. μπορεί και ζευγάρι» 😉
Mitsaras
29 Μαΐου, 2011 3:51 μμ
Α εγώ δε ξέρω. Ζω 500 χλμ μακριά. Άσε που έχω και διάβασμα 🙂
denyal
29 Μαΐου, 2011 4:20 μμ
Χαχα! Κι εγώ διάβασμα! Αλλά έχουν μαζευτεί όλοι οι κομπιουτεράδες στο Σύνταγμα οπότε θα πάω εκεί για δωρεάν βοήθεια. Μια άσκηση Pascal θα μπορούν να λύσουν, του πούστη! ( <- κι αυτό το τελευταίο διπλασιάζει του λόγους ;))
βαρυστομαχιασμενος λωτοφαγος
29 Μαΐου, 2011 3:13 μμ
ωχ … χμμμ … γκουχ
-Ειμαστε ολοι Ανθιμοι 😛
Mitsaras
29 Μαΐου, 2011 3:17 μμ
Επ! Πιπέρι.
risinggalaxy
29 Μαΐου, 2011 5:16 μμ
Ο κύριος προφανώς «είδε» το site της λαϊκής συνέλευσης αλλά δεν είδε τη λαϊκή συνέλευση «live»… φαίνεται 4,οοο κόσμου που ψηφίζουν για αλληλεγγύη, αξιοπρέπεια,απεργίες και άμεση δημοκρατία δεν είναι αρκετοί..
επίσης δεν υπάρχουν «κόμματα της Αριστεράς και της αναρχίας..»
κατακαημένη πραγματικότητα
loophole
30 Μαΐου, 2011 1:47 πμ
Πού λέει ότι δεν είναι αρκετοί, μη βιάζεσαι να σχολιάσεις και μην κρίνεις με λέξεις-κλειδιά, συμφωνείτε απόλυτα με τον συγγραφέα αν κρίνω από το ωραιότατο άρθρο που έγραψες κι εσύ.
τι εννοείς δεν υπάρχουν «κόμματα της αριστεράς και της Αναρχίας», αφού κι εσύ το λες πρώτος.. ένα είν το κόμμα (της αναρχίας)