Ναόμι Κλάιν – Το Δόγμα του Σοκ- Ένα βιβλίο που θα έπρεπε να μοιράζεται στο δρόμο

γράφει και γκρινιάζει ο risinggalaxy

Αυτές τις μέρες διαβάζω το βιβλίο της Ναόμι Κλάιν “Το δόγμα Σοκ” , που κυκλοφορεί εδώ και κάποιους μήνες από τις εκδόσεις Λιβάνη.Το ίδιο το βιβλίο προκαλεί σοκ σχεδόν σε κάθε του σελίδα, αποτέλεσμα της εκτενούς δημοσιογραφικής έρευνας της συγγραφέως σε πρωτογενές επίπεδο αλλά και της απλής και κατανοητής εξ ιστόρησης της κοινωνικής λαίλαπας που ονομάζουμε νεοφιλελευθερισμό.

Βέβαια ο νεοφιλελευθερισμός   δεν είναι παρά μια τερατογέννεση του καπιταλισμού και καλό θα ήταν να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους. Χαρακτηριστικό δείγμα της Αμερικάνικης σχολής σκέψης το βιβλίο είναι απολύτως κατανοητό και από τον πλέον άσχετο αναγνώστη πάνω στα θέματα που διαπραγματεύεται χωρίς να γίνεται κουραστικό. Μου θύμισε την εμπειρία της ανάγνωσης του “Η Ιστορία Του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών” του Χάουαρντ Ζίν. Όχι μόνο σε επίπεδο απλότητας και αξιοπιστίας, αλλά και στον προσωπικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει ένα βιβλίο στην απόπειρα κατανόησης του σύγχρονου κόσμου. Βέβαια το σημαντικό δεν είναι αυτό και μόνο. Το Δόγμα Σόκ είναι ένα είδος εγχειριδίου για πολίτες χωρών όπως η Ελλάδα. Ένα είδος προειδοποίησης, όχι του τι έρχεται αλλά του τι έχουμε βάλει στη ζωή μας εδώ και καιρό. Όχι μόνο για το “τι” έχουμε υποδεχτεί στη χώρα μας αλλά και πιο σημαντικό, για το “πως”. Από τη πρώτη σελίδα δεν γίνεται να μην σκεφτείς : “μα αυτό κάνουν και εδώ τώρα…” “αυτό δεν έλεγαν και τα λαμόγια στα κανάλια;” “αυτά δεν μας έλεγαν τόσα χρόνια;” …

Χαρακτηριστικά είναι τα αποσπάσματα:

** Ωστόσο για τον Μίλτον Φρίντμαν η έννοια του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος “βρομούσε” σοσιαλισμό. Κατά την άποψη του, ο ρόλος του κράτους πρέπει να περιορίζεται “στην προστασία της ελευθερίας μας τόσο από τους εχθρούς εκτός των πυλών όσο και από τους συμπολίτες μας: στη διατήρηση του νόμου και της τάξης, στην επιβολή της εφαρμογής των ιδιωτικών συμφωνιών, στην προώθηση των ανταγωνιστικών αγορών”. Με άλλα λόγια, στη συντήρηση της αστυνομίας και του στρατού – οτιδήποτε άλλο, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάν παιδείας, είναι μια άδικη παρέμβαση στην αγορά.**

Φράου Διαμαντοπούλου, Χερ Παπουτσης…

**Για περισσότερες από τρεις δεκαετίες ο Φρίντμαν και οι παντοδύναμοι οπαδοί του τελειοποιούσαν αυτήν ακριβώς τη στρατηγική: την αναμονή κάποιας μείζονος κρίσης προκειμένου να εκποιήσουν τμήματα της δημόσιας σφαίρας σε ιδιώτες ενόσω οι πολίτες ήταν ακόμα ζαλισμένοι από το σοκ και να μονιμοποιήσουν στη συνέχεια τις “μεταρρυθμίσεις”**

Από την Λατινική Αμερική και την Ασία , τώρα και στην Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισπανία κ.λ.π.

** Οι τρεις τυπικές απαιτήσεις (ιδιωτικοποιήσεις, κρατική απορρύθμιση και σημαντικές περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες) δεν ήταν καθόλου δημοφιλείς στους πολίτες, όμως, όταν υπογράφονταν οι συμφωνίες, διατηρούνταν τουλάχιστον το πρόσχημα της αμοιβαίας συμφωνίας ανάμεσα στις κυβερνήσεις που βρίσκονταν σε διαπραγμάτευση, αλλά και της συναίνεσης από τους υποτιθέμενους ειδικούς.**

Aν σας έρχονται τα δελτία των 8 στο μυαλό και τα πρωτοσέλιδα των καθεστωτικών φυλλάδων, είναι καθαρή σύμπτωση μη δίνεται σημασία και φτιάξτε ένα τσάι να σας περάσει.

**Πολλές από αυτές τις χώρες ήταν δημοκρατίες, όμως οι ριζικές μεταρρυθμίσεις υπέρ της ελεύθερης αγοράς δεν επιβλήθηκαν δημοκρατικά. Ακριβώς το αντίθετο:Όπως πίστευε ο Φρίντμαν, η διάχυτη ατμόσφαιρα μιας μείζονος κλίμακας κρίσης πρόσφερε το αναγκαίο πρόσχημα ώστε να μη ληφθούν υπόψη οι εκπεφρασμένες επιθυμίες των ψηφοφόρων  και να παραδοθεί η χώρα στον έλεγχο “τεχνοκρατών”.**

“Μαζί τα φάγαμε..”

** Εν κατακλείδι, παρότι είναι εφικτό να επιβληθεί το οικονομικό μοντέλο του Φρίντμαν σε μια δημοκρατία, οι συνθήκες ενός απολυταρχικού καθεστώτος αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεσή για την απόλυτη εκπλήρωση του οικονομικού οράματος του.**

Για Κερατέα κανείς;

**O τελικός στόχος των εταιρειών που βρίσκονται στον πυρήνα του συμπλέγματος είναι να μετατρέψουν το μοντέλο της προσανατολισμένης στο κέρδος κυβέρνησης, το οποίο προωθείται ταχύτατα σε συνθήκες έκτακτης κατάστασης, στο συνήθη και καθημερινό τρόπο λειτουργίας του κράτους – σε τελική ανάλυση, μιλάμε για ιδιωτικοποίηση της κυβέρνησης.”

Οι ομοιότητες με το πνεύμα των δηλώσεων Παπανδρέου περί “νέας διακυβέρνησης” πριν από καιρό είναι ανατριχιαστικές. Τα είχε γράψει και ο Γαλαξιάρχης εδώ..

**Σε κάθε χώρα όπου εφαρμόστηκαν οι πολιτικές της Σχολής του Σικάγου τα τελευταία τριάντα χρόνια αυτό που προέκυψε ήταν μια κρατική συμμαχία ανάμεσα σε μια δράκα πανίσχυρων εταιρειών και σε μια τάξη πλουσίων πολιτικών- με τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στις δύο ομάδες να είναι εξαιρετικά δυσδιάκριτες και διαρκώς μετακινούμενες. Στη Ρωσία τους δισεκατομμυριούχους επιχειρηματίες που μετέχουν στη συμμαχία τους αποκαλούν “ολιγάρχες” , στη Κίνα “ηγεμονίσκους”, στη Χιλή “πιράνχας”, ενώ στις ΗΠΑ οι Μπούς και Τσέινι τους χαρακτήρισαν “σκαπανείς” κατά τη διάρκεια της προεκλογικής τους εκστρατείας.

Υπάρχουν άραγε ανάλογα παραδείγματα στην Ελλάδα;

**Για όσους βρίσκονται μέσα στη φυσαλίδα του τεράστιου πλούτου που δημιουργεί αυτός ο διακανονισμός δεν μπορεί να υπάρξει πιο επικερδής τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας. Όμως εξαιτίας των προφανών μειονεκτημάτων για τη συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού που βρίσκεται έξω από τη φυσαλίδα, στα υπόλοιπα γνωρίσματα του κορπορατικού κράτους συγκαταλέγονται η επιθετική παρακολούθηση (με τις κυβερνήσεις και τις μεγάλες εταιρείες να αλληλοβοηθιούνται μέσω της υπογραφής συμβάσεων), οι μαζικές φυλακίσεις, η συρρίκνωση των ατομικών ελευθεριών και -συχνά αλλά όχι πάντα- τα βασανιστήρια.**

Υποκλοπές, Vodafone, Aσφαλίτες μαζικά στους δρόμους, λευκή κάρτα στα ΜΑΤ, βασανιστήρια σε μετανάστες, φοιτητές, ξεβρακώματα σε ανηλίκους…ΔΙΑΣ,ΔΕΛΤΑ..

Αλήθεια το FBI και διάφοροι ξένοι contractors σε τι ακριβώς εκπαίδευσαν τα σώματα ασφαλείας από το 1999 και μετά με αφορμή την ασφάλεια των Ολυμπιακών αγώνων;

H έξαρση σε κρούσματα βασανισμών, η απροκάλυπτη βία και το κυνηγητό όποιου καταγράφει οπτικοακουστικό υλικό , σε τι αποσκοπούν και από πια manual προέρχονται;

**O Άλφρεντ Μακόυ, ένας ιστορικός του Πανεπιστημίου του Ουινσκόνσιν που έχει παρουσιάσει την εξέλιξη των τεχνικών βασανισμού από την εποχή της Ιεράς Εξέτασης στο βιβλίο του A Question Of Torture: CIA Interogation from the Cold War to the War on Terror, χαρακτηρίζει τη μέθοδο πρόκλησης σοκ μέσω της αποστέρησης των αισθήσεων που περιγράφεται στο εγχειρίδιο Kubark και την επακόλουθη αισθητηριακλή υπερφόρτωση “την πρώτη πραγματική επανάσταση στην απάνθρωπη επιστήμη του πόνου έπειτα από τρείς αιώνες”…………τα βασανιστήρια βασίζονται πάντα στον αυτοσχεδιασμό, σε έναν συνδυασμό εμπεδομένων τεχνικών και της ενστικτώδους ροπής του ανθρώπου προς τη βαναυσότητα, η οποία αποχαλινώνεται όταν βασιλεύει η ατιμωρησία…….****

ΑΤ Αγίου Παντελεήμονα,Ζαρτινιέρα, ΑΤ Ομονοίας, ανήλικοι Λάρισας, πράσινα παπούτσια, συλλήψεις – προσαγωγές, “τυχαίος” θάνατος Τόντι, και και και και……

** Οι καπιταλιστές της καταστροφής μοιράζονται με τον Κάμερον την ίδια ανικανότητα να διακρίνουν ανάμεσα στην καταστροφή και στη δημιουργία, ανάμεσα στην πρόκληση βλάβης και στη θεραπεία……. οι ένθερμοι υποστηρικτές της λυτρωτικής δύναμης του σοκ, οι αρχιτέκτονες της αμερικανο-βρετανικής εισβολής, φαντάζονταν ότι η ισχύς που θα χρησιμοποιούσαν θα ήταν τόσο εκπληκτική, τόσο συντριπτική, ώστε οι Ιρακινοί θα εξωθούνταν σε μια κατάσταση αναστολής της ζωτικότητας, παρόμοια με αυτή που περιγράφει το εγχειρίδιο Kubark. Και, αρπάζοντας την ευκαιρία, οι εισβολείς θα εφάρμοζαν στη συνέχεια μια ακόμα σειρά από σοκ, οικονομικής φύσεως αυτή τη φορά, που θα δημιουργούσαν μια υποδειγματική δημοκρατία της αγοράς πάνω στη λευκή σελίδα του μεταπολεμικού Ιράκ. Όμως δεν υπήρξε καμία λευκή σελίδα, μόνο ερείπια και συντετριμμένοι, οργισμένοι άνθρωποι που αντιστέκονταν, βομβαρδιζόταν με ακόμα περισσότερα σοκ, μερικά από τα οποία βασίζονταν στα ίδια πειράματα που είχαν γίνει πάνω στην Γκέιλ Κάστνερ πριν από χρόνια…..****

Κουκούλες και ηλεκτροσόκ, Γκουαντάναμο και Αμπού Γκραίμπ, συλλήψεις για τρομοκρατία, σκάνδαλο απαγωγών………..

Το πρόβλημα με τέτοια βιβλία είναι ότι ακόμα και αν γίνουν αυτό που η αγορά ονομάζει best seller  δεν μπορούν ξεφύγουν από τα πεπερασμένα όρια ενός κάποιου αναγνωστικού κοινού, τη στιγμή που θα έπρεπε η πληροφορία που περιέχουν να διαχέεται μαζικά στη κοινωνία.

Τέτοια βιβλία θα έπρεπε να διδάσκονται ή έστω να γίνεται αναφορά, στα σχολεία της Κερατέας, της Λευκίμης, της Νάουσας, της Θράκης, της Ηλείας, της Θεσσαλίας και να προβάλεται και το ομώνυμο ντοκιμαντέρ.Χαρακτηριστικό παράδειγμα ντοκιμαντέρ που συμπληρώνει το βιβλίο, το “Η εξομολόγηση ενός Οικονομικού Δολοφόνου” του Κούλογλου- αλλά και τόσα άλλα- έτσι ώστε να συγκροτείται μια σαφής εικόνα της επίθεσης του καπιταλισμού στον ίδιο το πλανήτη.

Είναι κρίμα να προτείνουν ντοκιμαντέρ οι ψιλο-τρέντυ φραγκάτοι σφιχτο-γαμπροί του Ράδιο Αρβύλα ή ο Λαζόπουλος- μεταξύ Άδωνη και Χατζηγιάννη- και να μην το έχουν κάνει πολιτικοί χώροι και οργανώσεις από την συστημική αριστερά μέχρι τον αντιεξουσιαστικό χώρο. Έχουμε χορτάσει από κλάψες και εκκλήσεις για κατανόηση της μεγάλης αφαίρεσης που λέγεται “νοικοκυραίοι” αλλά δεν ακούμε τίποτα για το πως έχουμε αφήσει την ροή της πληροφορίας έρμαιο στις στρεβλώσεις και τις παραχαράξεις της ακροδεξιάς στο διαδίκτυο και όχι μόνο. Για την ακρίβεια είναι εκπληκτική η ομοιότητα της επικοινωνιακής επίθεσης της ακροδεξιάς με την ανάλογη οργάνωση και φρασεολογία της αντίστοιχης Αμερικάνικης. Περιμένουμε άραγε σε δέκα χρόνια να γράψει η Κλάιν το επόμενο βιβλίο για το πώς το ΔΝΤ έκανε παιχνίδι στην Ελλάδα με οικονομολόγους σπουδαγμένους στην Αμερική και πληρωμένους δημοσιογράφους από payroll πολυεθνικών; Κανείς δεν κάνει λόγο για το πως θα μπορούσε να ενημερωθεί ο κόσμος γειτονιά με γειτονιά, σχολείο με σχολείο; Γιατί νομίζω ότι είναι εφικτό γονείς του αντι-καπιταλιστικού χώρου σε συνεργασία με δασκάλους να οργανώσουν προβολές και συζητήσεις. Βέβαια θα έπρεπε να ξεπεραστεί η παρωχημένη αντίληψη ότι αυτά θα έπρεπε να τα οργανώνει το “κοινωνικό” κράτος πρόνοιας. Δυστυχώς περιμένοντας τα πάντα από το “φιλικό” προς το χρήστη Κράτος , έχουν αφεθεί τα σχολεία στο έλεος φιλο-χουντικών διευθυντάδων ακόμα και νεοναζιστών όπως έγινε πρόσφατα σε νησί του Αιγαίου. Τελικά ενδιαφέρει τον αντικαπιταλιστικό χώρο η παραγωγή, η επικοινωνία και εν τέλη το “συγκεκριμένο”, ή απλά οι εξεγέρσεις και οι αντιστάσεις είναι για κάπου μακριά με ολίγο από ζούγκλα, ζέστη και εξωτικά χρώματα;

Φυσικά όλα αυτά προϋποθέτουν και την οργάνωση της εργατικής τάξης ως τέτοιας είτε σε ταξικά σωματεία , είτε σε συμβούλια γειτονιάς είτε σε τοπικά-περιφερειακά κινήματα .. Όπως πάντα οι σφαγείς των λαών διαθέτουν ταξική συνείδηση , τη στιγμή που τα καλοπληρωμένα στελεχάκια στην Ελλάδα και διάφοροι Βερολινο-τρέντηδες με τα not so free press στο χέρι,  κοροϊδεύουν ακόμα τον εαυτό τους, ότι είναι και αυτοί καπιταλιστές ή ότι ο καπιταλισμός λειτουργεί “somehow” αλλού στο κόσμο :

**Ένας βετεράνος στρατιωτικών πραξικοπημάτων στην Αργεντινή εξήγησε τη συλλογιστική που επικρατούσε στο στρατό:”To 1955  πιστεύαμε ότι το πρόβλημα ήταν ο Χουάν Περόν, κι έτσι τον ανατρέψαμε. Όμως το 1976 γνωρίζαμε πλέον ότι το πρόβλημα ήταν η εργατική τάξη”.

Κατά πόσο αποτελούμε πρόβλημα για τους κυρίαρχους σήμερα;

Τελικά η δικιά μας αντίσταση θα περιορίζεται στην παραγωγή φωτογραφιών και βίντεο από συγκρούσεις σε ημέρες γενικής απεργίας και στην καταδίκη της καταστολής του ΔΝΤ;

Ας διαβάσουμε τι λέει η Κλάιν για τη καταστολή όπου πήγε το ΔΝΤ και μάλλον οι 10.000 ψήφοι των Νεοναζί στην Αθήνα, θα μας φανούν παιδικός εφιάλτης.

Τελικά θα ξεκολλήσει το αντικαπιταλιστικό κίνημα ή θα πρέπει πρώτα να του κάνουμε μια μαγνητική για να διαπιστώσουμε αν κάποια μέρη του είναι όντως αντι-καπιταλιστικά;

Μήπως το πλέον σοκαρισμένο κομμάτι της Ελληνικής κοινωνίας είναι η όποια αριστερά;

Μήπως το σοκ οφείλεται στη πλήρη κατάρρευση των ιδεολογημάτων της ευρωπαϊκής ενότητας στα πλαίσια της Ε.Ε και γενικά στις μπούρδες της σοσιαλδημοκρατίας αλλά και στην σύγχυση που έχει προκαλέσει η ακατάσχετη πατριδολογία και προβοκατορολογία, του σταλινικού κομματιού, εντός και εκτός ΚΚΕ;

Μήπως στο ξεπούλημα των συνδικάτων που έχουν αφήσει τον κόσμο της εργασίας ιδίως στον ιδιωτικό τομέα κυριολεκτικά απροστάτευτο;

Τελειώνοντας να σημειώσω ότι η Κλάιν τελειώνει το βιβλίο με αναφορά στα μεγάλα κινήματα λαικής-ταξικής αυτο-οργάνωσης, ιδίως στη Λατινική Αμερική, αν και στην αρχή του βιβλίου φαίνεται τουλάχιστον σε εμένα και μια συμπάθεια της στα παλιά Κευνσιανά μοντέλα αλλά και στα μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης του Αφρικανικών Εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων  του 50-60. Επίσης γίνεται λόγο για την προσπάθεια της Αριστεράς στην Λατινική Αμερική να “μαζέψει τα συντρίμμια που άφησε ο νεοφιλελευθερισμός εκεί, μιας και ήταν η πρώτη ήπειρος που εφαρμόστηκε το δόγμα του.  Αυτό που μάλλον δεν θέλει να δει είναι ότι δυστυχώς και αυτά τα μοντέλα είναι καπιταλιστικά και άρα ήταν ζήτημα χρόνου προτού ο καπιταλισμός τα εγκαταλείψει για κάτι πιο συγκεντρωτικό και ολοκληρωτικό όπως ο νεοφιλελευθερισμός ο οποίος ευρισκόμενος στη σφαίρα του θρησκευτικού φονταμενταλισμού παρουσιάστηκε σαφώς πιο αποτελεσματικός ως προς τη συγκέντρωση- ή την καταλήστευση- του παγκόσμιου πλούτου.

Ας ελπίσουμε ότι όσοι θα διαβάσουν το εξαιρετικό βιβλίο, δεν θα περιοριστούν στο κλασικό “ρε τους κερατάδες , σε τι κόσμο ζούμε” αλλά και θα δράσουν αναλόγως . Αλλιώς τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα και με πολύ δυσάρεστες εκπλήξεις για τη σφαίρα του κοινωνικού. Εύχομαι να κάνω λάθος αλλά με τις ευχές δεν καταφέρνεις πολλά πράγματα, εκτός ίσως από το να νιώσεις καλύτερα… ρωτήστε και έναν σοσιαλδημοκράτη, αυτοί ξέρουν.

Ετικέτα: ΔΝΤ, Ναόμι Κλάιν, Νεοφιλελευθερισμός, Το Δόγμα Σοκ

Posted in: Αυτοοργάνωση, Ελλάδα, Κόσμος, Οικονομία, Πολιτική