Το τσεκούρι (reloaded)

της Jaquou Utopie

Από τον antista-chef

Όλα ξεκίνησαν απο την ανακοίνωση της ημερίδας.

Μία σεμνή περιγραφή αρκεί…

Οργανώνεται στις 12 του Ιούλη στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» από την «Attribute – εταιρεία συμβούλων και εκπαίδευσης στελεχών επιχειρήσεων» σε συνεργασία με το περιοδικό «HR Professional». Τίτλος της ημερίδας: «Η ψυχολογία της απόλυσης». Ιδού πώς την διαφημίζουν οι διοργανωτές της:

«Μία ξεχωριστή ημερίδα που επιθυμεί να αναλύσει σε βάθος τα συναισθήματα, τους φόβους, τις ανησυχίες των στελεχών που έρχονται αντιμέτωποι με μία τέτοια εταιρική απόφαση ή εκείνων που βιώνουν την πιθανότητά της. Μία ημερίδα που επιδιώκει να φωτίσει ακόμη, τους προβληματισμούς, τις ανησυχίες και το άγχος των στελεχών που είναι αναγκασμένοι να την ανακοινώσουν (…) Μία συνάντηση όπου η ψυχολογία, το συναίσθημα και ο τρόπος χειρισμού του έχουν τον πρώτο ρόλο!». Αν είστε, λοιπόν, στέλεχος επιχείρησης ή επιχειρηματίας ο ίδιος, μπορείτε να προσέλθετε στην ημερίδα και πληρώνοντας το (ευτελές σε σχέση με τη χρησιμότητα των πληροφοριών που θα αποκομίσετε) ποσό των 90 – 120 ευρώ, θα μπορέσετε να «μάθετε»:

α) «Πώς να επικοινωνείτε αποτελεσματικά ένα τέτοιο μήνυμα». Όμορφες λέξεις, καλοβαλμένες, επικοινωνείτε, μήνυμα, αποτελεσματικά…

β) «Πώς να χειρίζεστε τα συναισθήματα των στελεχών σας». Τα συναισθήματα κυρίως είναι το ζήτημα σε αυτή την περίπτωση…

γ) «Πώς να χειρίζεστε τα δικά σας συναισθήματα κάνοντας μία τέτοια ανακοίνωση». Και να μην πληγωθεί ο πολύτιμος αφεντικός πάνω απ’ όλα…

Μάλιστα, στην ημερίδα μπορείτε να μάθετε από τους κατ’ εξοχήν ειδικούς – σ.σ. : τον γενικό διευθυντή του ΣΕΛΠΕ (Πολυκαταστήματα), την διευθύντρια «ανθρώπινου δυναμικού» της «Coca-Cola», την διευθύντρια της «ΑΤΕ Bank» αλλά και από καθηγητές και κοινωνιολόγους -πώς να κάνετε «αποτελεσματική διαχείριση της κρίσης που μία τέτοια ανακοίνωση μπορεί να επιφέρει», αλλά και να ακούσετε και να συζητήσετε «με τους ειδικούς της αγοράς, τους τρόπους και τις μεθόδους αντιμετώπισης μιας τέτοιας απόφασης», γιατί όπως προαναφέρθηκε η αποτελεσματικότητα είναι το κύριο συστατικό μιας επιτυχημένης διαχείρησης ανθρωπίνων πόρων, όταν οι άνθρωποι, το κέρδος και τα πράγματα χωράνε όλα σε μια λέξη…

Ο συνειρμός ήταν άμεσος… με το Τσεκούρι.

Η ιστορία είναι συνηθισμένη.

Σαραντάρης, με καλή θέση σε εταιρία παραγωγής χαρτιού, παντρεμένος, με δύο παιδιά στην εφηβεία, μονοκατοικία σε προάστιο, αυτοκίνητο , δάνειο κτλ. Ο μικρόκοσμος μιας μικροαστικής και κάτι παραπάνω οικογένειας σε επαρχιακή πόλη της Γαλλίας. Μια κατά τα άλλα πολύ οικεία εικόνα…

Η ανατροπή στην καθημερινότητα έρχεται πολύ εύκολα και απλά με μια απόλυση. Η εταιρία μεταφέρει τις εγκαταστάσεις της στο εξωτερικό, όπου το κόστος παραγωγής μειώνεται και το κέρδος αυξάνετια και ο οικογενειάρχης βρίσκεται χωρίς δουλειά. Παίρνει μια καλή αποζημίωση και νιώθοντας σίγουρος για τα προσόντα του αισιοδοξεί να βρει σύντομα μια νέα δουλειά.

Από το σημειο αυτό και μετά η πραγματικότητα δεν χτυπάει απλά την πόρτα, εισβάλλει…

Δουλειά δεν υπάρχει, ένας άνθρωπους σητν πλέον δημιουργική του ηλικία βρίσκεται άνεργος για περισσότερα απο δύο χρόνια, αρχίζουν να γίνονται φανερές οι επιπτώσεις τόσο στο ισορροπημένο οικογενειακό του περιβάλλον όσο και στην ισορροπημένη του προσωπικότητα. Η αλλαγή στα εισοδήματα της οικογένειας φέρνει αναπόφευκτα αλλαγές στην καθημερινότητα, έρχονται “μέτρα λιτότητας”, η σύζυγος πρέπει να εργαστεί και χωρίς ειδικά προσόντα και προϋπηρεσία καταλήγει σε κακοπληρωμένη ημιαπασχόληση και επιπλέον η ισορροπία του ζευγαριού διαταράσεται καθώς οι παραδοσιακοί ρόλοι ανατρέπονται. Τα παιδιά νιώθουν πως καταπιέζονται χάνοντας μικρές καθημερινές τους συνήθειες (συνδρομητική τηλεόραση, ίντερνετ, καινούριος υπολογιστής…) και αντιδρούν. Ο ήρωας νιώθει υπεύθυνος, ανήμπορος, άχρηστος, κοινωνικά επιλήψιμος… και καταλήγει σε ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα, ψάχνοντας να βρεί μία λύση, το οποίο καθοδηγεί από κει και πέρα τις πράξεις του.

Αφού η πραγματικότητα είναι δεδομένη και το σύστημα αδηφάγο, ο μόνος τρόπος να ξαναβρεί δουλειά στον τομέα του είναι να εξοντώσει τους συναδέλφους – ανταγωνιστές. Και τι πιο αποτελεσματικό από τη φυσική εξόντωση; Καταστρώνει το σχέδιο και το βάζει σε εφαρμογή. Ξαφνικά στον ειρηνικό κόσμο της βιομηχανίας χαρτιού γίνονται περίεργες δολοφονίες…

Μέσα σε ένα περιβάλλον αφθονίας και με το πλαστό κάλυμμα της ευημερίας και της ασφάλειας να καλύπτει κάθε σκηνή, ο Κώστας Γαβράς διηγείται με ρεαλισμό και φυσικότητα που τσακίζει κόκαλα την ιστορία ενός ανθρώπου που δολοφονεί συναδέλους του μέχρι να καταλήξει στην πολυπόθητη θέση εργασίας. Ξεδιπλώνει με αφοπλιστικό τρόπο την καθημερινότητα της ανεργίας, τις ανθρώπινες σχέσεις, τόσο τις ενδοοικογενειακές όσο και αυτές που παραδόξως ο ήρωας αναπτύσσει με τα θύματά του, αλλά και τα αδιέξοδα που ο καθένας αντιμετωπίζει, κάνοντας με παράδοξο τρόπο ένα ψύχραιμο και διεισδυτικό σχόλιο για τον ώριμο καπιταλισμό. Φανερώνει βήμα βήμα τη μετάλλαξη του ήρωα, που μέσα απο τις συμπληγάδες της ανεργίας καταλήγει στην απόλυτη διαστρέβλωση της ερμηνείας της πραγματικότητας και βρίσκει τον εχθρό του στον άνθρωπο της διπλανής πόρτας, με τον οποίον όμως αρνείται να δει ότι μοιράζεται την ίδια τύχη.

Πίσω από την εικόνα της ευτυχισμένης οικογένειας, στην ομοιομορφία του προαστίου, κρύβεται μια ζούγκλα; Είναι η ζωή του μορφωμένου επιστήμονα μικροαστού ταγμένη να ανταγωνίζεται καθημερινά και με όλα τα μέσα, θεμιτά και αθέμιτα, τους ομοίους του για μια καλή θέση στην αγορά εργασίας και μήπως αυτό επεκτείνεται τελικά σε όλη την ταξική διαστρωμάτωση, σε όλη την κοινωνία και είναι ο κανόνας; Κι αν ναι, σε ποιόν τελειώνει αυτή η σφαγή, ποιός είναι το τελευταίο θύμα και ποιός ο τελικός τροπαιούχος; Στην οικονομία της αγοράς, στον κόσμος της κατανάλωσης και της υποταγής στην εικόνα που το κοινωνικο status επιβάλλει, στη Δυτική Ευρώπη του ανεπτυγμένου καπιταλισμού που υμνεί την ατομική εξέλιξη (με οδηγό το αμερικάνικο όνειρο) και κρύβει με δεξιοτεχνία τους αποκλεισμένους του, η λύση στην ανεργία μπορεί να καταλήξει να είναι ένα απλό προσωπικό ξεκαθάρισμα λογαριαμών; Εντάξει, να υψωθεί το τσεκούρι του πολέμου αλλά μήπως έχουμε βρει λάθος αντίπαλο;

Ζούμε στην εποχή που ο παραλογισμός του καπιταλισμού τείνει στο άπειρο…

Και τα παραπάνω αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Όσο κι αν η ταινία του Γαβρά υπονοεί ότι τέτοιου είδους σενάριο αν και μυθοπλασία θα μπορούσε να είναι πραγματικό, αλλό τόσο η πρόσκληση στην ημερίδα ουρλιάζει ότι αν και πραγματικότητα βρίσκεται στα όρια του θεάτρου του παραλόγου και θα έπρεπε να είναι μυθοπλασία.

Με την πολιτική των κυβερνήσεων του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου, αγκαλιά με τις μεγάλες εταιρίες, να καταστρέφει ανερυθρίαστα μέχρι και τον πλανήτη θα έπρεπε να το περιμένει κανείς, κάτι πλάσματα σαν τον άνθρωπο που χρόνια δούλευε στο δίπλα γραφείο δεν έχουν καμία σημασία. Από τη μία τα “στελέχη” πρέπει να εκπαιδευτούν με ευγενικό τρόπο να συμπεριφέρονται στους συναδέλφους τους σαν σκουπίδια, από την άλλη η ευγένεια και η πολιτισμένη διαχείρηση να είναι το σύνθημα άλλης μιας βαρβαρότητας. Ο καθένας παίζει το παιχνίδι μόνος του. Στην αγορά εργασίας το στέλεχος κάνει σεμινάρια για το πως θα σε απολύει με το γάντι, σεβόμενος την ψυχολογική δεινή σου θέση, κι εσύ κάνεις σεμινάρια και επανακαταρτίζεσαι συνεχώς, δίνεις εξετάσεις και επανειδικεύεσαι με την ψευδαίσθηση ότι θα είναι ο διπλανός σου που θα απολυθεί, κι αν είσαι εσύ, τότε μόνος θα τραβήξεις για την επόμενη πόρτα που θα χτυπήσεις, και μόνος θα δίνεις συνεντεύξεις και θα ελέγχεσαι για τα προσόντα… Κι αν κάποιος είναι καλύτερος με βάση τα απροσδιόριστα κριτήρια του ποιός αξίζει να ζεί ανθρώπινα και ποιός όχι στον καπιταλισμό, τότε εσύ θα έχεις το βλέμμα στραμμένο στον ανταγωνιστή σου για ένα ξεροκόμματο και αυτός είναι ο εχθρός σου, ο μόνος εχθρός , ο συνάδελφος… Αυτός είναι ο εχθρός, ενώ οι καθηγητές της ψυχολογίας της αγοράς συνεχίζουν την ημερίδα ανενόχλητοι…

Το τσεκούρι RELOADED

Η ταινία του Γαβρά βγήκε στις ελληνικές αίθουσες τον Σεπτέμβρη του 2005, ένα μήνα και κάτι πριν την τυφλή βίαιη εξέγερση των αποκλεισμένων στις γειτονιές γκέτου του Παρισιού. Από τότε στον κόσμο έχουν ακολουθήσει κινήματα και εξεγέρσεις, ανατροπές και υποχωρήσεις, μικρά και μεγάλα στιγμιότυπα από το μέλλον, από την πτώση του Νόμου για το Συμβόλαιο Πρώτης Πρόσληψης που ήταν η ήττα του Σαρκοζύ μέχρι τον Ελληνικό Δεκέμβρη που όλοι οι ισχυροί ακόμα θυμούνται με τρόμο και συκοφαντούν με κάθε ευκαιρία. Η παγκόσμια οικονομική κρίση συνεχώς εγκυμονεί τον κίνδυνο της επόμενης ανάφλεξης, σε μια άλλη γειτονιά του πλανήτη ή κι εδώ. Μια προσεκτική και νηφάλια παρατήρηση της πραγματικότητας που διαμορφώνεται παγκόσμια στον καπιταλισμό αρκεί για να έχεις απεριόριστα ερεθίσματα για κριτική και εξέγερση. Όμως αυτή τη φορά ο διπλανός είναι αυτός που μοιράζεται την ίδια μοίρα μ΄εσένα. Ο συνάδελφος που μπορεί και να απολυθεί, ο συνάδελφος που είναι απλήρωτος, ο χθεσινός συνάδελφος που σήμερα είναι άνεργος, η μάνα σου που της κόβεται η σύνταξη, ο συμφοιτητής που θα πάρετε πτυχίο και μετά το χάος, ο ανειδίκευτος, ο ανασφάλιστος, ο ευέλικτος, ο ενοικιαζόμενος, ο άνεργος, ο εργαζόμενος λάστιχο στην εποχή της flexicurity. Πριν υψώσουμε το τσεκούρι του πολέμου, ας δούμε ποιός είναι ο σύμμαχος. Αν οι λέξεις τους έχουν χάσει κάθε νόημα , οι δικές μας πρέπει να ξαναβρούν αυτό που διαλέγουμε να τους δώσουμε εμείς. Εμείς είμαστε η αλληλεγγύη, εμείς και ο αγώνας, εμείς ο πλούτος, εμείς οι δημιουργοί, εμείς η ειρήνη, εμείς κι ο πόλεμος απέναντί τους. Κι ας δούμε ξεκάθαρα και ποιός είναι ο εχθρός. Γιατί μόνο η εταιρία θα τολμούσε να ονομάσει “ημερίδα” τον παραλογισμό του να εκπαιδεύεις κάποιον για το πως θα ανακοινώνει την απόλυση με όσο πιο ευγενικό τρόπο, και μόνο στην σημερινή παράλογη εποχή αυτό θα μπορούσε να γίνει σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο με τα στελέχη να φοράνε τα καλά τους λες και πάνε σε γιορτή, σε μια χώρα που οι μισθοί κόβονται, οι συντάξεις κόβονται, η παιδεία κόβεται, η υγεία παραπέει, και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει ήδη πάρει το μέρος των μόνων συμμάχων που έχει… Κι αυτοί δεν είμαστε εμείς.

Ανυπακοή; Ανεπιφύλακτα ναι. Αλλά όχι μόνο, χρειάζεται και κάτι παραπάνω. Εμείς…

 

Ετικέτα: Αντιστάσεις, Η Ψυχολογία της Απόλυσης, Ημερίδα, Κώστας Γαβράς, Κινηματογράφος, Το Τσεκούρι, Φάκελος Ανεργία

Posted in: Ελλάδα, Πολιτισμος, Πολιτική